Παρασκευή 22 Αυγούστου 2014

Η αναπνοή, Το βρογχικό άσθμα, Κρυολόγημα και γρίππη. Από το βιβλίο "Η ΑΣΘΕΝΕΙΑ ΩΣ ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ"



Η  αναπνοή είναι μια ρυθμική λειτουργία, που αποτελεί­ται από δύο φάσεις, την εισπνοή και την εκπνοή. Είναι καλό παράδειγμα για τον νόμο της πολικότητας: οι δύο πόλοι, εισπνοή και εκπνοή, με τη συνεχή εναλλαγή τους διαμορφώ­νουν έναν ρυθμό. Ο ένας πόλος εξαναγκάζει έτσι τον αντίπολό του, γιατί η εισπνοή αναγκάζει σε εκπνοή κ.λπ.
Θα μπορούσα­με να το διατυπώσουμε και έτσι: κάθε πόλος ζει από την ύπαρ­ξη του αντιπάλου του, γιατί αν αναιρέσουμε τη μια φάση θα αναιρεθεί κι η άλλη. Ο ένας πόλος αντισταθμίζει τον άλλο, κι οι δυο μαζί διαμορφώνουν μια ολότητα. Η αναπνοή είναι ρυθμός· ο ρυθμός είναι βάση κάθε ζωντανού στοιχείου. Θα μπορούσαμε να αντικαταστήσουμε τους δύο πόλους της αναπνοής με τους όρους τάση και χαλάρωση. Ο συσχετισμός αυτός της εισπνοής- τάσης και της εκπνοής-χαλάρωσης φαίνεται καθαρά όταν ανα­στενάζουμε. Υπάρχει ένας αναστεναγμός εισπνοής, που οδηγεί στην τάση, και υπάρχει ένας αναστεναγμός κατά την εκπνοή, που οδηγεί στη χαλάρωση.
Σε σχέση με το σώμα, η βασική λειτουργία της αναπνοής εί­ναι μια διαδικασία ανταλλαγής. Με την εισπνοή, το οξυγόνο του αέρα περνά στα ερυθρά αιμοσφαίρια, ενώ κατά την εκπνοή βγαίνει το διοξείδιο του άνθρακα. Η αναπνοή περιλαμβάνει τους πόλους της λήψης και της απόδοσης, της αποδοχής και της προσφοράς. Μ' αυτόν τον τρόπο έχουμε βρει τον σημαντικότε­ρο συμβολισμό της αναπνοής, όπως τον διατύπωσε ο Γκαίτε:

"Στην εισπνοή ενυπάρχουν δύο χάρες,
πρόσληψη του αέρα,
αποφόρτιση απ' αυτόν,
το ένα πιέζει,
το άλλο αναζωογονεί,
τόσο θαυματουργά ανακατεμένη είναι η ζωή ".

Όλες οι αρχαίες γλώσσες χρησιμοποιούν την ίδια λέξη για την αναπνοή, την ψυχή και το πνεύμα.
Στα λατινικά spirare ση­μαίνει "αναπνέω", ενώ spiritus = πνεύμα - ετυμολογική ρίζα, που ξαναβρίσκουμε στον ευρωπαϊκό όρο inspiration (έμπνευση) - που σημαίνει επί λέξει"εμφυσώ", λειτουργία άρρηκτα συνδε­δεμένη με την εισπνοή και την εκπνοή. Στην ινδική γλώσσα βρί­σκουμε τη λέξη atman, που ηχεί παρόμοια με τη γερμανική Atmen = αναπνέω. Στην Ινδία ονομάζουν κάποιον, που έφθασε στην τελειότητα, Mahatma, επί λέξει "Μεγάλη Ψυχή" ή και "Μεγάλη Πνοή". Η ινδική διδασκαλία μάς πληροφορεί επίσης, ότι η αναπνοή είναι φορέας της καθαυτής ζωτικής δύναμης, που οι Ινδοί αποκαλούνprana. Η Γένεση της Βίβλου αναφέρει ότι ο Θεός "ενεφύσησεν" στο χωμάτινο πρόπλασμα του ανθροίπου "πνοήν ζωής", μεταβάλλοντάς τον σε "ζωντανό έμψυχο ον".

Η όμορφη αυτή παραβολή μάς λέει πώς σ' ένα υλικό σώμα με τη διάσταση της μορφής, "εμφυσάται" κάτι που δεν προέρ­χεται από τη Δημιουργία - η θεϊκή πνοή. Αυτή, προερχόμενη πέ­ρα από το δημιούργημα, κάνει τον άνθρωπο ζωντανό, έμψυχο ον. Στο σημείο αυτό βρισκόμαστε ήδη πολύ κοντά στο μυστικό της αναπνοής. Η αναπνοή δεν είναι μέρος μας, ούτε μας ανήκει. Η αναπνοή δεν βρίσκεται μέσα μας, εμείς είμαστε μέσα της. Μέσω της αναπνοής συνδεόμαστε μόνιμα με κάτι που βρίσκε­ται πέραν του δημιουργήματος, πέραν της μορφής. Η αναπνοή φροντίζει να μην διακόπτεται ο δεσμός αυτός με τον μεταφυσι­κό τομέα (μεταφυσικός = ό,τι βρίσκεται πίσω από τη φύση). Με την αναπνοή ζούμε σαν σε μια μεγάλη μιήτρα, που φθάνει πέρα από το μικρό, οριοθετημένο Είναι μας - είναι η ζωή, το τελευ­ταίο εκείνο μυστικό, που δεν μπορούμε να ερμηνεύσουμε, να ορίσουμε, αλλά μόνον να βιώσουμε, ανοίγοντας τον εαυτό μας κι αφήνοντάς το να μας κατακλύσει. Η αναπνοή είναι ο ομφά­λιος λώρος, μέσω του οποίου η ζωή αυτή κυλά μέσα μας. Η ανα­πνοή φροντίζει να παραμένουμε συνδεδεμένοι.

Εδώ βρίσκεται η σημασία της αναπνοής. Προφυλάσσει τον άνθρωπο από το να κλείσει, να εγκλωβισθεί, να κλείσει τα όρια του Εγώ του τελείως στεγανά. Όσο πρόθυμα κι αν εγκλωβίζεται ο άνθρωπος κάθε τόσο στο Εγώ του, η αναπνοή τον εξαναγκά­ζει να διατηρεί τη σύνδεση με το μη-Εγώ.
Ας συνειδητοποιή­σουμε ότι εισπνέουμε τον ίδιο αέρα που εισπνέει και ο εχθρός μας. Τον ίδιο αέρα αναπνέουν και τα φυτά και τα ζώα. Η ανα­πνοή μάς συνδέει διαρκώς με τα πάντα.Ας ανυψώνει ο άνθρω­πος γύρω του τείχη- η αναπνοή τον συνδέει με όλα και με καθε­τί. Ο αέρας που αναπνέουμε μας συνδέει όλους μεταξύ μας, εί­τε το θέλουμε είτε όχι. Η αναπνοή έχει λοιπόν να κάνει με "επα­φές" και με "σχέσεις".

Η επαφή του έξωθεν με τη σωματικότητά μας γίνεται στις κυψελίδες των πνευμόνων. Το εσωτερικό των πνευμόνων μας έχει μια (νοητή) επιφάνεια περίπου εβδομήντα τετραγωνικών μέτρων, ενώ το δέρμα μας μονάχα ένα ως δύο τ. μ. Οι πνεύμο­νες είναι το μεγαλύτερο όργανο επαφής μας. Με προσεκτικότε­ρη παρατήρηση, διαπιστώνουμε και τις λεπτές διαφορές μεταξύ των δύο οργάνων επαφής του ανθρώπου, της επιδερμίδας και των πνευμόνων. Η επαφή στην επιδερμίδα είναι πολύ στενή και άμεση, πολύ πιο δεσμευτική κι εντατική από των πνευμόνων και - υπόκειται στη βούλησή μας. Μπορούμε να αγγίξουμε κά­ποιον ή όχι. Η επαφή με τους πνεύμονες είναι πιο έμμιεση, αλλά αναγκαστική. Δεν μπορούμε να την εμποδίσουμε, ακόμα κι αν κάποιος "μας βρωμάει". Κάποιος άνθρωπος μπορεί να μου "κό­ψει την ανάσα". Υπάρχει ένα νοσηρό σύμπτωμα, που συχνά με­τατοπίζεται πέρα-δώθε ανάμεσα στα δύο όργανα της επαφής: ένα καταπιεσμένο (με αλλοπαθητικά φάρμακα) δερματικό έλ­κος μπορεί να εγκατασταθεί ως άσθμα, που με κατάλληλη (ομοιοπαθητική) αντιμετώπιση μεταμορφώνεται ξανά σε έλκος. Το άσθμα, όπως και το δερματικό έλκος, εκφράζουν το ίδιο πρό­βλημα της επαφής, της σχέσης. Η άρνηση επαφής με οιονδήπο­τε μέσω της αναπνοής, εγκαθίσταται π.χ. ως σπασμός κατά την εκπνοή, όπως συμβαίνει στο άσθμα.

Αν τώρα ακροασθούμε τις εκφράσεις που σχετίζονται με την αναπνοή ή τον αέρα, βλέπουμε ότι υπάρχουν καταστάσεις όπου μας κόβεται η αναπνοή ή δεν μπορούμε να πάρουμε ανάσα. Με τις λέξεις αυτές αγγίζουμε το θέμα της ελευθερίας ή της στενότητας. Με την πρώτη αναπνοή αρχίζουμε τη ζωή μας, με την τελευ­ταία εκπνοή την αποχαιρετούμε. Μαζί με την πρώτη εισπνοή κά­νουμε όμως και το πρώτο βήμα στον έξω κόσμο, αποχωριζόμενοι από τη συμβιωτική ενότητα με τη μητέρα. Γινόμαστε ανεξάρτη­τοι, αυτόνομοι, ελεύθεροι. Όταν κάποιος με δυσκολία εισπνέει, αποκαλύπτει συχνά τον φόβο να κάνει το πρώτο, δικό του βήμα προς την ελευθερία και την ανεξαρτησία. Η ελευθερία του φαίνε­ται αποπνικτική, που σημαίνει: ασυνήθιστη κι επομένως επίφοβη. Ο ίδιος συσχετισμός μεταξύ ελευθερίας και αναπνοής φανερώνε­ται όταν κάποιος, που βγήκε από μια στενωπό, μεταβαίνει σ' έναν χώρο όπου νιώθει ελεύθερος ή γενικότερα, βγαίνει στο ύπαιθρο: το πρώτο που θα κάνει, είναι να πάρει βαθιά αναπνοή. Επιτέλους, τώρα μπορώ να ανασάνω ελεύθερα, να πάρω αέρα.
Ακόμα κι η παροιμιώδης δίψα για αέρα, που μας καταλαμ­βάνει σε κλειστούς χώρους, είναι πείνα για ελευθερία και ελεύ­θερο χώρο.

Συνοψίζοντας, η αναπνοή συμβολίζει κυρίως τους εξής το­μείς προβλημάτων:
ρυθμός με την έννοια "και το ένα και το άλλο"
τάση - χαλάρωση παίρνω - δίνω επαφή - απόκρουση ελευθερία - στενότητα
Αναπνοή = αφομοίωση της ζωής
Σε ασθένειες που σχετίζονται με την αναπνοή, ας θέσουμε τα εξής ερωτήματα:
  1. Τι μου "κόβει την ανάσα;"
  2. Τι δεν θέλω να δεχθώ;
  3. Τι δεν θέλω να παραδώσω;
  4. Με τι δεν θέλω επαφή;
  5. Φοβούμαι να κάνω ένα βήμα προς μια νέα ελευθερία;
Το βρογχικό άσθμα

Μετά τις γενικότερες παρατηρήσεις περί αναπνοής, ας κοι­τάξουμε τώρα ειδικότερα την κλινική εικόνα του βρογχικού άσθματος, της ασθένειας που αποτελούσε ανέκαθεν το εντυπω­σιακότερο παράδειγμα των ψυχοσωματικών συσχετισμών. Σύμ­φωνα με τον Brautigam, βρογχικό άσθμα χαρακτηρίζεται η κρί­ση δύσπνοιας με χαρακτηριστικό συριγμό κατά την εκπνοή. Οι μικροί βρόγχοι και τα βρογχιόλια παρουσιάζουν στένωση, που μπορεί να οφείλεται σε σπασμό των λείων μυών, σε φλεγμονή των αναπνευστικών οδών ή σε αλλεργικό οίδημα και υπερέκκριση του βλεννογόνου.
Η ασθματική κρίση βιώνεται από τον ασθενή ως απειλητική ασφυξία. Ο ασθενής αναπνέει ασθμαίνοντας, με φραγμό κατά την εκπνοή.

Στους ασθματικούς επικαλύπτονται προβλήματα, που παρά την ομοιότητά τους ως προς το περιεχόμενο, θα πα­ρουσιάσουμε χωριστά.

1. Παίρνω και δίνω

Ο ασθματικός προσπαθεί να προσλάβει υπερβολική ποσότη­τα αέρα. Εισπνέει βαθιά - οι πνεύμονες εκτείνονται υπερβολικά και προκαλούν σπασμό κατά την εκπνοή. Εισπνέουμε (παίρνου­με) δηλαδή ως τα όρια, γεμίζοντας ως επάνω - και όταν πρέπει να ξαναδώσουμε, παθαίνουμε σπασμό. Φαίνεται καθαρά η δια­ταραχή της ισορροπίας. Οι πόλοι του "παίρνω" και του "δίνω" πρέπει να έχουν αντιστοιχία, για να διαμορφώσουν ρυθμό. Ο νόμος της μεταβολής στηρίζεται στην εσωτερική ισορροπία. Κάθε ανισορροπία διακόπτει τη ροή.
Η ροή της αναπνοής δια­κόπτεται στον ασθματικό, γιατί σκέπτεται υπερβολικά να "πά­ρει" και παίρνει μεγάλο όγκο. Τώρα δεν μπορεί πια να δώσει, επομένως ούτε να ξαναπάρει απ' αυτό που τόσο επιθυμεί. Κατά την εισπνοή προσλαμβάνουμε οξυγόνο και στην εκπνοή επι­στρέφουμε διοξείδιο του άνθρακα. Ο ασθματικός θέλει να τα κρατήσει όλα και δηλητηριάζεται μόνος του, μην μπορώντας να επιστρέψει ό,τι ξόδεψε. Η λήψη αυτή χωρίς επιστροφή οδηγεί κυριολεκτικά στην αίσθηση της πνιγμονής.
Η ανισορροπία μεταξύ λήψης και επιστροφής, που σωματοποιείται τόσο εντυπωσιακά στο άσθμα, είναι θέμα που απασχο­λεί πολλούς ανθρώπους. Ακούγεται τόσο απλό, και όμως πολ­λοί αποτυγχάνουν στο σημείο αυτό.

Δεν έχει σημασία τι θέλου­με να πάρουμε - χρήματα, δόξα, γνώση, σοφία - αλλά η λήψη κι η επιστροφή πρέπει να βρίσκονται σε ισορροπία, αν δεν θέλου­με να πνιγούμε απ' αυτό που πήραμε. Ο άνθρωπος παίρνει, στο μέτρο που ξαναδίνει. Αν σταματήσει η επιστροφή, διακόπτεται η ροή, και δεν ακολουθεί τίποτε.

Πόσο αξιοθρήνητοι είναι όσοι θέλουν να πάρουν τη γνώση τους στον τάφο! Φυλάσσουν με φόβο όσα κατόρθωσαν να ιδιοποιηθούν, αδιαφορώντας για την πληθώρα που περιμένει κάθε άτομο, που έμαθε να επιστρέφει όσα πήρε, σε μεταλλαγμένη μορφή. Μακάρι να κατανοούσε ο άνθρωπος, ότι υπάρχει πληθώρα "θησαυρών" για τον καθένα!

Αν λείπει κάτι, τότε λείπει μονάχα επειδή ο ίδιος ο άνθρωπος αποκόβεται απ' αυτό. Ας κοιτάξουμε τον ασθματικό: αγωνίζεται να πάρει αέρα, παρ' ό,τι υπάρχει πληθώρα γύρω του. Αλλά με­ρικοί δεν χορταίνουν να γεμίζουν τον λαιμό τους....

2. Η επιθυμία περιχαράκωσης.

Πειραματικά, μπορούμε να προκαλέσουμε άσθμα στον κα­θένα, βάζοντας τον να εισπνεύσει ένα ερεθιστικό αέριο, όπως π.χ. αμμωνία. Από κάποιον βαθμό συγκέντρωσης και πέρα, κά­θε ανθρώπινος οργανισμός αντιδρά με ένα προστατευτικό αντα­νακλαστικό (Kretschmar Reflex), κλείσιμο και κλείδωμα, για να εμποδίσει την είσοδο κάποιας επικίνδυνης ουσίας. Όταν ει­σπνεύσει κανείς αμμωνία, το αντανακλαστικό είναι σωστό, σώ­ζει τη ζωή.
Ο ασθματικός όμως αντιδρά και σε πολύ χαμηλότε­ρα επίπεδα ουσιών, γιατί αντιλαμβάνεται τις πιο ακίνδυνες ου­σίες ως απειλητικές και "κλείνει" αμέσως. Στο προηγούμενο κε­φάλαιο αναφερθήκαμε διεξοδικά στη σημασία της αλλεργίας, επομένως αρκεί να θυμηθούμε τα σχετικά με την άμυνα και τον φόβο. Άλλωστε, το άσθμα σχετίζεται στενά με την αλλεργία.
Στην ελληνική γλώσσα το άσθμα σημαίνει στενός θώρακας, στα λατινικά η στενότητα ονομάζεται angustus, που συγγενεύει με τη γερμανική λέξη Angst (φόβος). Ακόμα βρίσκουμε τη λα­τινική angustus στον ιατρικό όρο Angina (φλεγμονή των αμυ­γδαλών) και στο Angina pectoris (στηθάγχη, στένωση της στε­φανιαίας αρτηρίας της καρδιάς). Στα γερμανικά επίσης, οι λέ­ξεις Angst (φόβος) και Enge (στενότητα) έχουν στενή συγγέ­νεια. Η στενότητα του άσθματος έχει λοιπόν σχέση με τον φό­βο να αφήσει κανείς να εισέλθουν ορισμένοι τομείς της ζωής, που αναφέραμε ήδη στο κεφάλαιο των αλλεργιογόνων ουσιών. Η βούληση για "κλείσιμο" εντείνεται ολοένα περισσότερο, ώσπου να φθάσει στο αποκορύφωμά της, τον θάνατο. Ο θάνατος είναι η ύστατη δυνατότητα κλεισίματος, κλειδώματος, απομόνωσης από κάθε ζωντανό στοιχείο. (Σε σχέση μ' αυτό, ίσως είναι ενδιαφέ­ρουσα η εξής παρατήρηση: Μπορείτε να εξαγριώσετε έναν ασθματικό, λέγοντάς του ότι το άσθμα ποτέ δεν μπορεί να απει­λήσει τη ζωή του, κι ότι δεν θα πεθάνει από άσθμα. Ο ασθματι­κός δίνει μεγάλη σημασία στη θανατηφόρο ιδιότητα της νόσου του!)

3. Απαίτηση επιβολής και μικρότητα

Ο ασθματικός κυριαρχείται από ισχυρή απαίτηση επιβολής, την οποία όμως ποτέ δεν ομολογεί, αλλά την στέλνει να βυθι­στεί κάτω, στο σώμα, όπου θα επανεμφανιστεί ως "φούσκωμα" του ασθματικού. Το φούσκωμα δείχνει με εντυπωσιακό τρόπο την υπεροψία και την απαίτηση επιβολής του, που με μεγάλη προσπάθεια έχει απωθήσει. Γι' αυτό και καταφεύγει στα ιδανι­κά και στους φορμαλισμούς.
Αν τώρα αντιμετωπίσει την απαί­τηση εξουσίας και ισχύος ενός άλλου ατόμου (νόμος των ομοί­ων), τρόμος καταλαμβάνει τους πνεύμονές του, του κόβεται η λαλιά - που διαμορφώνεται με τον αέρα της εκπνοής - και του κόβεται η ανάσα.
Ο αλλεργικός, αντίθετα, εκμεταλλεύεται τα συμπτώματά του, για να ασκήσει εξουσία στο περιβάλλον του. Τα κατοικίδια πρέπει να απομακρυνθούν, κάθε κόκκος σκόνης πρέπει να εξαφανι­στεί, κανείς δεν επιτρέπεται να καπνίζει κ.λπ.
Το αποκορύφωμα αυτής της απαίτησης για εξουσία βιώνεται με απειλητικές για τη ζωή κρίσεις, που εκδηλώνονται ακριβώς τη στιγμή που ο ασθματικός έρχεται αντιμέτωπος με τις δικές του απαιτήσεις. Οι εκβιαστικές αυτές κρίσεις είναι επικίνδυνες για τον ίδιο τον ασθενή, γιατί τον φέρνουν σε καταστάσεις που μερικές φορές δεν μπορεί να προλάβει. Είναι κάθε φορά εντυ­πωσιακό, πόσο μακριά πάει ο ασθενής στην αυτοκαταστροφή του, μόνον και μόνον για να ασκήσει εξουσία. Στην ψυχοθερα­πεία, η κρίση αποτελεί γι' αυτόν την ύστατη καταφυγή, μόλις πλησιάζει να φανερωθεί η αλήθεια.
Η εγγύτητα της άσκησης εξουσίας με την αυτοκαταστροφή προδίδει την αμφισημία αυτής της ασυνείδητα βιούμενης εξου­σίας. Γιατί, με την εγκατάσταση της απαίτησης για εξουσία, μ' αυτό το ολοένα εντεινόμενο "φούσκωμα" αναπτύσσεται αναλο­γικά και ο αντίπολος, δηλαδή η αδυναμία και η αίσθηση της τα­πεινότητας και της απώλειας κάθε δύναμης. Η υλοποίηση και αποδοχή αυτής ακριβώς της ταπεινότητας είναι, μεταξύ άλλων, καθήκον που πρέπει να εκπληρώσει ο ασθματικός.
Μετά από αρκετό καιρό ο θώρακας διευρύνεται μόνιμα - γί­νεται σαν βαρέλι, δίνοντας επιβλητική εντύπωση, παρά το γεγο­νός ότι επιτρέπει ελάχιστον όγκο αναπνοής, λόγω της απώλειας κάθε ελαστικότητας. Σαφέστερα δεν θα μπορούσε να σωματοποιηθεί η σύγκρουση μεταξύ απαίτησης και πραγματικότητας.
Στο "φούσκωμα" ενυπάρχει αρκετή επιθετικότητα. Ο ασθμα­τικός ποτέ δεν διδάχθηκε να διατυπώνει κατάλληλα την επιθετικότητά του σε προφορικό επίπεδο. Χρειάζεται "να ξεσπάσει", κοντεύει να σκάσει, αλλά κάθε δυνατότητα έκφρασης της επιθε­τικότητας με φωνές και βρισιές "κολλάει" στους πνεύμονές του. Αυτού του είδους η επιθετικότητα βυθίζεται στο σωματικό επί­πεδο και βγαίνει στο φως με βήχα και πτύελα. Ας θυμηθούμε τις εκφράσεις "τον έφτυσα" ή "πνίγηκε από οργή".
Η επιθετικότητα φαίνεται εν πολλοίς στον αλλεργικό παρά­γοντα, που συνήθως συνδέεται με το άσθμα.

4. Απώθηση των σκοτεινών περιοχών της ζωής

Ο ασθματικός αγαπά το αγνό, καθαρό, άσπιλο, στείρο και αποφεύγει συνήθως το σκοτεινό, βαθύ, γήινο, πράγμα που εκ­φράζεται ξεκάθαρα και στις αλλεργικές ουσίες που επιλεγεί. Θέλει να εγκατασταθεί στο "άνω διάζωμα", για να μην έχει επα­φή με τον κάτω πόλο. Γι' αυτό είναι τις περισσότερες φορές άν­θρωπος που προτιμά το κεφάλι (η θεωρία των στοιχείων κατα­τάσσει τον αέρα στη σκέψη). Ο ασθματικός ωθεί τη σεξουαλι­κότητα, που ανήκει επίσης στον κάτω πόλο, προς τα επάνω, στο θώρακα, με αποτέλεσμα να έχει υπερβολική έκκριση βλέννας, μια διαδικασία που κανονικά εντάσσεται στα γεννητικά όργανα. Ο ασθματικός στέλνει τη βλέννα που παρήγαγε πολύ ψηλά, στο στόμα, και την φτύνει - λύση, της οποίας η πρωτοτυπία δείχνει και πάλι τον συσχετισμό των γεννητικών οργάνων με το στόμα (θα αναφερθούμε διεξοδικότερα σ' αυτό σε επόμενο κεφάλαιο).
Ο ασθματικός νοσταλγεί τον καθαρό αέρα. Θα προτιμούσε να ζει σε ορεινό υψόμετρο (την επιθυμία του αυτή εκπληρώνουν οι γιατροί, συνταγογραφώντας μια "θεραπεία κλίματος"). Εδώ, στα βουνά, ικανοποιείται η απαίτησή του για εξουσία. Στεκόμενος στα ύψη και κοιτάζοντας κάτω, στα όσα ερεβώδη συμβαίνουν στην κοιλάδα, σε ασφαλή απόσταση, ανυψωμένος σε σφαίρες όπου "ο αέρας είναι ακόμα καθαρός", απελευθερώνεται από τα βάθη με τον αισθησιασμό και τη γονιμότητά τους, ψηλά στα βου­νά, όπου η ζωή ανάγεται στην καθαρότητα των ορυκτών στοιχεί­ων. Εδώ ακριβώς ο ασθματικός βιώνει την εσαεί επιδιωκόμενη υψιπέτειά του, της οποίας την καθαρότητα έχουν στο μεταξύ επι­στημονικά διαπιστώσει διάσημοι κλιματολόγοι. Άλλη "θεραπεία κλίματος" είναι η θάλασσα με τον αλμυρό της αέρα. Κι εδώ συ­ναντούμε τον ίδιο συμβολισμό: αλάτι, σύμβολο της ερήμου, σύμ­βολο των ορυκτών, σύμβολο του άψυχου. Αυτό επιζητεί ο ασθματικός, γιατί φοβάται το ζωτικό στοιχείο.

Ο ασθματικός νοσταλγεί την αγάπη, την θέλει, γι' αυτό και εισπνέει τόσο αέρα. Αλλά δεν μπορεί να δώσει αγάπη, η εκπνο­ή του είναι φραγμένη.
Τι μπορεί να τον βοηθήσει; Όπως σε όλα τα συμπτώματα, υπάρχει μόνο μια συνταγη :  η συνειδητοποιηση και η ανελέητη  ειλικρίνεια προς τον εαυτό του! Όταν κάποια στιγμή παραδεχθεί τους φόβους του, πρέπει να αρχίσει να μην αποφεύγει πια τους τομείς που του προκαλούν φόβο, αλλά να ασχοληθεί μ' αυτούς ωσότου μάθει να τους αγαπά και να τους ενσωματώνει. Η απα­ραίτητη αυτή διαδικασία συμβολίζεται άριστα με μια θεραπεία, άγνωστη μεν στην ακαδημαϊκή ιατρική, επιτυχή όμως στη φυσι­κή θεραπευτική του άσθματος και της αλλεργίας: τη θεραπεία με δικά του ούρα. Στον ασθενή γίνονται ενδομυϊκές ενέσεις με τα ούρα του. Αν παρατηρήσουμε τη μέθοδο αυτή από τη συμβολική της άποψη, βλέπουμε ότι αναγκάζει τον ασθενή να ξαναδεχθεί ό,τι απέρριψε, δηλαδή την ίδια τη βρωμιά του, να ασχοληθεί εξ' αρχής μ' αυτήν και να την ενσωματώσει! Αυτό θεραπεύει! 

 Ερωτήσεις που πρέπει να θέσει ο ασθματικός στον εαυτό του:
  1. Σε ποιους τομείς θέλω να πάρω, χωρίς να δώσω;
  2. Μπορώ να ομολογήσω ενσυνείδητα την επιθετικότητά μου; Ποιες δυνατότητες έχω για να την εκφράσω;
  3. Πώς αντιμετωπίζω τη σύγκρουση μεταξύ "κυριαρ­χίας" και "ταπεινότητας";
  4. Ποιους τομείς της ζωής αποτιμώ και απορρίπτω; Μήπως πίσω από το ατομικό μου σύστημα αξιολόγησης αισθάνομαι τον φόβο που έχει τρυπώσει εκεί;
Ποιους τομείς της ζωής προσπαθώ να αποφύγω, ποιους θεωρώ βρώμικους, ιταμούς, πρόστυχους;

Ας μην λησμονούμε: όποτε νιώθουμε στενότητα, είναι απλώς φόβος! Το μόνο μέσον κατά του φόβου είναι το άνοιγ­μα. Ανοίγουμε, αφήνοντας να μπει αυτό που αποφευγουμε.

Κρυολόγημα και Γρίπη

Προτού εγκαταλείψουμε το κεφάλαιο της αναπνοής, ας πα­ρατηρήσουμε τα συμπτώματα του κρυολογήματος που προ­σβάλλουν περισσότερο το αναπνευστικό σύστημα. Η γρίπη και το κρυολόγημα είναι οξείες φλεγμονώδεις εξεργασίες, γεγονός που μας πείθει ότι είναι συμπτώματα μιας επεξεργασίας συ­γκρούσεων. Για την ερμηνεία τους στο σημείο αυτό απομένει απλώς η παρατήρηση των σημείων και των τομέων όπου
εκδη­λώνονται τα συμπτώματα.
Το κρυολόγημα εμφανίζεται πάντοτε σε καθεστώς κρίσεων, όπου μπουκώνουμε και κλείνουμε. Η έκ­φραση "καθεστώς κρίσεων" ίσως φανεί σε μερικούς υπερβολι­κή. Και βέβαια δεν μιλούμε για σοβαρές, κρίσιμες καταστάσεις στη ζωή μας, που εκφράζονται με αντίστοιχα σοβαρά συμπτώ­ματα.
Εννοούμε τις καταστάσεις εκείνες των καθημερινών και όχι ασυνήθιστων συγκρούσεων που αισθανόμαστε να μας φορ­τίζουν, ώστε να αναζητούμε κάποια "λογική" δικαιολογία για να τις αποφύγουμε, γιατί μας κουράζουν. Επειδή τη στιγμή εκείνη δεν είμαστε έτοιμοι να αποδεχθούμε ενσυνείδητα την πρόκλη­ση αυτών των "μικρών" καθημερινών καταστάσεων, τις σωμα­τοποιούμε. Το σώμα μας βιώνει μια μπουκωμένη μύτη και συνάχι. Ωστόσο, ακόμα και μέσω αυτού του (ασυνείδητου) δρό­μου έχουμε καταφέρει να πετύχουμε τον στόχο μας, και μάλι­στα με το πλεονέκτημα όλοι γύρω μας να δείχνουν μεγάλη κα­τανόηση. Δεν θα κερδίζαμε κατανόηση όμως, αν είχαμε ενσυ­νείδητα επεξεργαστεί τις συγκρούσεις μας. Το κρυολόγημά μας μάς επιτρέπει να αποτραβηχτούμε κατ' αρχήν από την ενοχλη­τική αυτή πρόκληση και να αφοσιωθούμε λίγο στον εαυτό μας. Την ευαισθησία μας την βιώνουμε τώρα πλήρως στο σωματικό επίπεδο.
Το κεφάλι πονά (δεν είναι βέβαια δυνατόν υπό τέτοιες συν­θήκες να αναμένουμε κάποια περαιτέρω σύγκρουση!), τα μάτια δακρύζουν, όλα είναι ερεθισμένα. Η γενικευμένη αυτή ευαισθη­σία μπορεί να εξελιχθεί τελικά σε υπεραισθησία του τριχωτού της κεφαλής μας. Κανείς δεν επιτρέπεται να μας πλησιάσει, τί­ποτα και κανείς δεν μπορεί να μας αγγίξει. Η μύτη είναι βουλω­μένη, καθιστώντας κάθε επικοινωνία αδύνατη ( αναπνοή ως επα­φή!). Απειλώντας τους πάντες "Μην με πλησιάζεις, είμαι κρυωμένος/η!" κρατούμε με επιτυχία τον καθένα σε απόσταση. Η αμυντική αυτή στάση υποστηρίζεται με φταρνίσματα, γιατί η εκπνοή έχει μεταβληθεί σε επαρκώς επιθετικό όπλο. Ακόμα κι η ομιλία, ως μέσο επικοινωνίας, περιορίζεται στο ελάχιστο εξαιτί­ας του ερεθισμένου λαιμού και δεν προσφέρεται οπωσδήποτε για συγκρούσεις. Ένας βήχας σαν γάβγισμα κάνει σαφές ότι η επικοινωνία έχει περιοριστεί, στην καλύτερη περίπτωση, στο να γαβγίζουμε.
Δεν μας ξενίζει το γεγονός ότι με όλη αυτήν την άμυνα μπαί­νουν στον χορό με ψηλές στροφές ακόμα κι οι αμυγδαλές, ση­μαντικότατα όργανα άμυνας του οργανισμού. Διογκώνονται σε βαθμό που να μην μπορεί κανείς να καταπιεί οτιδήποτε, μια κα­τάσταση που θάπρεπε να θέσει στον ασθενή το αυτοκριτικό ερώτημα: Τι αρνείται να καταπιεί; Η κατάποση είναι πράξη λή­ψης, αποδοχής. Αυτό ακριβώς δεν θέλει ο ασθενής τώρα. Το ίδιο πράγμα εκφράζει το κρυολόγημα σε όλα τα επίπεδα. Οι πό­νοι των άκρων και η αίσθηση καμάτου της γρίπης παραλύουν κάθε κίνηση, οι πόνοι στους ώμους απεικονίζουν το βάρος των προβλημάτων που λυγίζουν τους ώμους, προβλήματα που δεν μπορούμε πλέον να κουβαλήσουμε.

Αρκετά μεγάλο ποσοστό αυτών των προβλημάτων προσπα­θούμε να στείλουμε προς τα έξω υπό μορφή πυώδους βλέννας, και όσο περισσότερη φτύνουμε, τόσο περισσότερο ανακουφιζό­μαστε. Η σκληρή βλέννα, που έκλεινε στην αρχή κάθε ροή και επικοινωνία, πρέπει να διαλυθεί, να ρευστοποιηθεί, ώστε να αρ­χίσουν τα πράγματα να ρέουν, να κινούνται. Έτσι σε τελική ανάλυση κάθε κρυολόγημα προκαλεί με τη σειρά του κάποια ρευστότητα, σηματοδοτώντας μια μικρή πρόοδο στην εξέλιξή μας. Η φυσική θεραπευτική δικαιολογημένα βλέπει στο κρυο­λόγημα μια πολύ υγιή διαδικασία κάθαρσης, μέσω της οποίας οι τοξίνες ξεπλένονται από το σώμα - στο ψυχικό επίπεδο, οι τοξίνες αντιστοιχούν σε προβλήματα, που αναλογικά ρευστοποιού­νται και αποβάλλονται. Σώμα και ψυχή βγαίνουν ενισχυμένα από την κρίση - ως την επόμενη φορά, που θα μπουχτίσουμε και πάλι....

Το αμυντικό μας σύστημα, από το βιβλίο "Η ΑΣΘΕΝΕΙΑ ΩΣ ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ" (των Τορβαλτ Ντέτλεφσεν-Ρύντιγγερ Ντάλκε)


Αμυνα σημαίνει δεν επιτρέπω την είσοδο. Αντίπολος της άμυνας είναι η αγάπη.

Μπορούμε να ορίσουμε την αγάπη από διαφορετικές οπτικές γωνίες, ωστόσο κάθε μορφή αγάπης ανάγεται, σε τελική ανάλυση, στην πράξη του ανοίγμα­τος της πόρτας. Στην αγάπη ο άνθρωπος ανοίγει τα όριά του, επιτρέποντας να μπει μέσα κάτι, που μέχρι τότε βρισκόταν έξω από τα όρια. Το όριο αυτό το αποκαλούμε συνήθως Εγώ, ενώ βιώνουμε καθετί που βρίσκεται έξω από την ταυτότητά μας ως Εσύ (μη-Εγώ). Στην αγάπη το όριο αυτό ανοίγει, για ν' αφήσει να μπει κάποιο Εσύ, ώστε με την ένωση να γίνει κι αυτό Εγώ. Παντού όπου υψώνουμε όρια, δεν αγαπούμε - και παντού όπου ανοίγουμε την πόρτα, αγαπούμε.

Από την εποχή του Φρόιντ χρησιμοποιούμε τον όρο "μηχανισμοί άμυνας" για τα παιχνίδια της συνείδησης, που εμποδίζουν την είσοδο στο συνειδητό ορι­σμένων απειλητικών περιεχομένων που ανεβαίνουν από το υπο­συνείδητο.
Στο σημείο αυτό ας μην ξεχνούμε την εξίσωση Μικρόκο­σμος = Μακρόκοσμος.

Κάθε άρνηση και άμυνα ενάντια σε οποιαδήποτε εκδήλωση του περιβάλλοντος είναι πάντοτε έκ­φραση μιας άμυνας από το εσωτερικό της ψυχής προς τα έξω. Κάθε άμυνα ενισχύει το Εγώ μας, γιατί υπογραμμίζει το Όριο. Γι' αυτό ο άνθρωπος αντιλαμβάνεται την άρνηση πολύ πιο ευ­χάριστα από την κατάφαση.

Κάθε Όχι, κάθε αντίσταση, μας φα­νερώνει το όριό μας, το Εγώ μας, ενώ το ίδιο αυτό όριο γίνεται συγκεχυμένο με κάθε κατάφαση "Ναι, συμφωνώ". Είναι δύσκο­λο να περιγράψει κανείς με λόγια τους μηχανισμούς άμυνας, γιατί ό,τι και να περιγράψεις, το αναγνωρίζεις, στην καλύτερη περίπτωση, μόνον στους άλλους.
Οι μηχανισμοί άμυνας είναι άθροισμα όλων εκείνων των στοιχείων, που μας εμποδίζουν να είμαστε τέλειοι! Ο δρόμος προς το Φως θεωρητικά διατυπώνεται απλά: Ό,τι είναι, είναι καλό. Συναίνεσε με οτιδήποτε είναι - και θα γίνεις ένα με ό,τι είναι. Αυτός είναι ο δρόμος της αγάπης.
Κάθε "Ναι, αλλά..." που αναφύεται τώρα, είναι άμυνα που μας εμποδίζει να γίνουμε Ένα. Εδώ αρχίζουν τα πολύχρωμα και περίπλοκα παιχνίδια του Εγώ, που δεν διστάζει να χρησιμοποι­ήσει τις πιο ευλαβικές, λογικές κι ευγενικές θεωρίες προκειμέ­νου να οριοθετηθεί. Έτσι συνεχίζουμε το παιχνίδι του Κόσμου.
Στο σημείο αυτό, μερικά κοφτερά μυαλά θα προβάλουν, ότι αφού είναι καλό ό,τι είναι, τότε είναι καλή και η άμυνα! Σωστά, είναι καλή, γιατί μας βοηθά να αισθανθούμε τόσες τριβές σ' έναν πολωμένο κόσμο, ώστε να προχωρήσουμε μέσω της γνώ­σης, αλλά σε τελική ανάλυση η άμυνα είναι απλώς ένα βοηθη­τικό μέσον, που με τη χρήση του πρέπει τελικά να αναιρέσει τον ίδιο του τον εαυτό. Με την ίδια έννοια και η ασθένεια έχει τα δικαιώματά της, και παρ' όλα αυτά εμείς θέλουμε κάποια στιγμή να την μετατρέψουμε σε μέθοδο ίασης.

Όπως η ψυχική άμυνα στρέφεται κατά της εσωτερικής φω­νής της συνείδησης, που έχει κατατάξει ως επικίνδυνη και την εμποδίζει να ανέβει στα ανώτερα στρώματα της συνείδησης, έτσι κι η άμυνα του οργανισμού στρέφεται κατά των "εξωτερι­κών" εχθρών, είτε νοσογόνοι οργανισμοί λέγονται αυτοί είτε δηλητήρια. Συνηθισμένοι να χειριζόμαστε με τόσο θράσος τα συστήματα αξιών που οι ίδιοι κατασκευάσαμε, πιστεύουμε σε τελική ανάλυση ότι τα κριτήριά μας είναι απόλυτα αξιόπιστα. Ωστόσο δεν υπάρχει εχθρός, αν δεν τον έχουμε οι ίδιοι κατονο­μάσει.

(Εντυπωσιακό είναι να μελετήσουμε την κωμωδία κατονομασίας των εχθρών, που παίζουν οι διάφοροι φανατικοί της υγιεινής διατροφής. Στον τομέα αυτόν δεν έχει απομείνει καμία τροφή, που να μην έχει καταδικαστεί από το ένα σύστημα, ενώ κάποιο άλλο σύστημα την θεωρεί εξαιρετικά υγιεινή. Εμείς συ­νιστούμε πεισματικά την εξής δίαιτα: διαβάστε διεξοδικά όλα τα βιβλία περί διατροφής και μετά φάτε ό,τι σας αρέσει.) Ορι­σμένοι μάλιστα εντυπωσιάζονται τόσο από την πρωτοτυπία αυτών των υποκειμενικά διακηρυγμένων "εχθρών", ώστε τελικά να διαγνωσθούν ως ασθενείς.
Πρόκειται για τους αλλεργικούς.

Αλλεργία: είναι η υπερβολική αντίδραση σε ουσία, που ανα­γνωρίζεται ως εχθρική. Το αμυντικό σύστημα του οργανισμού είναι δικαιολογημένο, όταν πρόκειται για την ικανότητα επιβί­ωσης του οργανισμού. Το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος δημιουργεί αντιγόνα κατά των αλλεργιογόνων ουσιών και αντι­στοιχεί - από την άποψη του σώματος - σε μια ενδεδειγμένη άμυνα κατά εχθρικών εισβολέων. Στους αλλεργικούς οργανι­σμούς η κατά τα άλλα σωστή αυτή άμυνα είναι υπέρμετρα αυ­ξημένη, με υπερβολικό εξοπλισμό και επέκταση της εικόνας του εχθρού σε ολοένα περισσότερους τομείς. Όλο και περισσότερες ουσίες κηρύσσονται εχθρικές, ο εξοπλισμός εντείνεται, για να μπορέσει να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τον εχθρό. Όπως όμως στον στρατιωτικό τομέα ο υπερβολικός εξοπλισμός είναι πάντοτε σημάδι ισχυρής επιθετικότητας, έτσι κι η αλλεργία εί­ναι έκφραση ισχυρής άμυνας κι επιθετικότητας, που βυθίστηκε στο σώμα. Ο αλλεργικός έχει πρόβλημα με την επιθετικότητά του, την οποία όμως δεν παραδέχεται στον εαυτό του και επο­μένως δεν την βιώνει.

(Για να αποφύγουμε παρερμηνείες, θα υπενθυμίσουμε και πάλι το εξής: Αναφερόμαστε σε μια απωθημένη ψυχική διάστα­ση, την οποία ο ασθενής δεν αντιλαμβάνεται συνειδητά. Μπο­ρεί βέβαια να την βιώνει, αλλά δεν αναγνωρίζει αυτήν την ιδιό­τητα της. Μπορεί επίσης να έχει απωθήσει τόσο βαθιά την ιδιότητά του αυτή, ώστε ούτε καν την βιώνει. Επομένως μπορεί τό­σο ένας επιθετικός, όσο κι ένας τελείως μειλίχιος άνθρωπος να έχουν απωθημένη επιθετικότητα!)

Στην αλλεργία, η επιθετικότητα έχει βυθιστεί από τη συνεί­δηση στο σώμα, όπου μαίνεται με άμυνες και επιθέσεις, μάχες και νίκες. Για να μην σταματήσει πρόωρα αυτή η ηδονική ενασχόλη­ση εξαιτίας της απουσίας εχθρών, ανακηρύσσονται εχθροί ακόμα και τα πιο αθώα αντικείμενα, όπως η γύρη των φυτών, οι τρίχες των γατιών ή των αλόγων, η σκόνη, τα απορρυπαντικά, ο κα­πνός, οι φράουλες, τα σκυλιά ή οι τομάτες. Η ποικιλία είναι
απεριόριστη. Τίποτα δεν τρομάζει τον αλλεργικό· πολεμά εν ανά­γκη τα πάντα και τους πάντες, ενώ προτιμά συνήθως ορισμένα "φαβορί" φορτισμένα με ιδιαίτερο συμβολισμό.
Είναι γνωστό πόσο στενά συνδέεται η επιθετικότητα με τον φόβο. Καταπολεμούμε πάντοτε κάτι που φοβόμαστε. Παρατη­ρώντας προσεκτικότερα τις αλλεργιογόνες ουσίες που προτιμά ο ασθενής, ανακαλύπτουμε σύντομα ποιοι τομείς της ζωής τον εκφοβίζουν τόσο, ώστε να τους καταπολεμά με πάθος, στη μορ­φή ενός συμβολικού τους εκπροσώπου. Την πρώτη θέση κατα­λαμβάνουν οι τρίχες των κατοικίδιων ζώων, κυρίως των γατών. Ο ανθρωπος συνδέει τη γούνα της γάτας (όπως κάθε γούνα) με το χάδι και την αγκαλιά, γιατί είναι μαλακή και χαδιάρα, αλλά συγχρόνως και "ζωώδης". Είναι σύμβολο της αγάπης και σχετί­ζεται με τον ερωτισμό (παράβαλε τα γούνινα ζωάκια που συ­ντροφεύουν τα μικρά παιδιά στον ύπνο τους). Το ίδιο ισχύει και για τη γούνα του κουνελιού. Όσο για το άλογο, έχει περισσότε­ρο τονισμένη τη γενετήσια ορμή, ενώ ο σκύλος την επιθετικό­τητα - ωστόσο αυτές οι αποχρώσεις είναι λεπτές, δεν έχουν ση­μασία, γιατί ένα σύμβολο ποτέ δεν διαθέτει σταθερά όρια.
Την ίδια περιοχή αντιπροσωπεύει και η γύρη των φυτών, πρώτη στις προτιμήσεις των αλλεργικών της "εαρινής ρινίτι­δας". Η γύρη είναι σύμβολο της γονιμοποίησης και της αναπα­ραγωγής, όπως άλλωστε κι η "ώριμη" άνοιξη, εποχή κατά την οποία "υποφέρουν" περισσότερο οι αλλεργικοί αυτής της ομά­δας.

Οι τρίχες των ζώων όπως κι η γύρη, ως αλλεργιογόνες ου­σίες, μας φανερώνουν ότι τα θέματα "έρως", "σεξουαλικότητα", "ορμές" και "γονιμοποίηση" είναι φορτισμένα με μεγάλο φόβο και προκαλούν την άμυνα, δηλαδή δεν τους επιτρέπεται να ει­σέλθουν.

Παρόμοιος είναι ο φόβος του βρώμικου, ακάθαρτου, σπιλω­μένου, που εκφράζεται με την αλλεργία στην οικιακή σκόνη. (Ας θυμηθούμε εκφράσεις όπως, βρώμικα ανέκδοτα, άπλυτα ρούχα, άσπιλος βίος κ.λπ.). Όπως ο αλλεργικός προσπαθεί να αποφύγει τις αλλεργιογόνες ουσίες, έτσι αποφεύγει και τους αντίστοιχους τομείς της ζωής, επιβοηθούμενος από τη γεμάτη κατανόηση ιατρική επιστήμη και το περιβάλλον του. Κανείς δεν αναχαιτίζει τα παιχνίδια εξουσίας του ασθενούς: τα κατοικίδια απομακρύνονται, απαγορεύεται αυστηρά το κάπνισμα κ.λπ. Μέσω της τυραννίας που εξασκεί στο περιβάλλον του, ο αλλερ­γικός βρίσκει ένα καλά καμουφλαρισμένο πεδίο δράσης, όπου πραγματοποιεί την απωθημένη επιθετικότητά του, χωρίς να γί­νεται αντιληπτός.
Η ιατρική μέθοδος της "απευαισθητοποίησης" είναι καλή ως ιδέα, μόνον που δεν θάπρεπε να εφαρμόζεται στο σωματικό, αλ­λά στο ψυχικό επίπεδο, αν θέλει ο ασθενής να έχει γνήσια επι­τυχία. Γιατί θα βρει ίαση μόνον εφόσον διδαχθεί να αντιμετωπί­σει ενσυνείδητα τους τομείς που αποφεύγει και καταπολεμά, ωσότου κατορθώσει να τους εισαγάγει εξ ολοκλήρου στη συνείδησή του και να τους αφομοιώσει. Δεν προσφέρουμε καλές υπηρεσίες στον αλλεργικό, υποβοηθώντας τις αμυντικές του στρατηγικές. Πρέπει να συμφιλιωθεί με τους εχθρούς του, να μάθει να τους αγαπά. Το γεγονός ότι οι αλλεργιογόνες ουσίες ασκούν αποκλειστικά συμβολική και ποτέ υλική-χημική επίδρα­ση στον αλλεργικό, θα γίνει κατανοητό και στον πλέον φανατι­κό υλιστή, όταν γνωρίσει ότι η αλλεργία χρειάζεται πάντοτε και μια συνείδηση, για να εμφανιστεί. Κατά τη νάρκωση στο χει­ρουργείο δεν υπάρχει αλλεργία, και στις ψυχώσεις εξαφανίζεται κάθε αλλεργία! Αντίστροφα, ακόμα και φωτογραφίες, όπως π.χ. μιας γάτας ή μιας ατμομηχανής τραίνου στον κινηματογράφο, προκαλούν κρίση στους ασθματικούς. Η αλλεργική αντίδραση είναι απόλυτα ανεξάρτητη από την αλλεργιογόνο ουσία.

Οι περισσότερες αλλεργιογόνες ουσίες εκφράζουν τη ζωτικό­τητα: σεξουαλικότητα, έρωτα, γονιμότητα, επιθετικότητα, ακα­θαρσία - σε όλους αυτούς τους τομείς, η ζωή εμφανίζεται στη ζωτικότερη μορφή της. Αυτή όμως η ζωτικότητα, που επιμένει να εκφραστεί, προκαλεί μεγάλο φόβο στον αλλεργικό - γιατί σε τελευταία ανάλυση είναι εχθρικά διακείμενος προς τη ζωή. Ιδα­νικό του είναι το άσηπτο, στείρο, άγονο, μια ζωή απελευθερω­μένη από ορμές κι επιθετικότητα, μια κατάσταση που σχεδόν δεν αξίζει να ονομάζεται "ζωή".

Κι έτσι δεν μας εκπλήσσει ότι σε ορισμένες περιπτώσεις η αλλεργία εντείνεται, φθάνοντας σε απειλητικές για τη ζωή νόσους επιθετικότητας κατά του ίδιου τους του εαυτού, όπου το σώμα αυτών των αχ! τόσο μειλίχιων ανθρώπων παράγει άγριες σκιές για-όσο διάστημα χρειάζεται για να καταστραφούν οι ίδιοι. Σ' αυτήν την περίπτωση η άμυνα, ο αυτο-αποκλεισμός κι η αυτο-απομόνωση φθάνουν στην ανώ­τερη μορφή τους, που εκπληρώνεται στον τάφο - έναν γνήσια άσηπτο χώρο...

Αλλεργία - επιθετικότητα που μεταμορφώθηκε σε ύλη.

Ο αλλεργικός ας αναρωτηθεί:

1.  Γιατί δεν ανέχομαι την επιθετικότητά μου ενσυνεί­δητα, αλλά την εξαναγκάζω να λειτουργήσει στο σώμα μου;
2.  Ποιοι τομείς της ζωής με τρομάζουν τόσο, που να τους αποφεύγω;
3.  Ποια θέματα υπονοούν οι ουσίες που μου προκα­λούν αλλεργία; Σεξουαλικότητα, ορμές, επιθετικότητα, αναπαραγωγή,
ακαθαρσία με την έννοια του σκοτεινού τομέα της ζωής.
4.  Σε ποιο βαθμό χρησιμοποιώ την αλλεργία μου, για να χειραγωγήσω μέσω αυτής το περιβάλλον μου;
5.  Ποιο καθεστώς επικρατεί στον έρωτά μου, στην ικανότητά μου να ανοίγομαι;

Η ΦΛΕΓΜΟΝΗ από το βιβλίο "Η ΑΣΘΕΝΕΙΑ ΩΣ ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ" (των Τορβαλτ Ντέτλεφσεν-Ρύντιγγερ Ντάλκε)


H φλεγμονή είναι από τις συχνότερες νοσογόνες εξεργα­σίες στον ανθρώπινο οργανισμό.Τα περισσότερα οξέα συμπτώματα είναι φλεγμονές, από το κρυολόγημα και την πνευ­μονία ως τη χολέρα και την ευλογιά. Η ιατρική ορολογία με την κατάληξη -ίτις αφορά στην ύπαρξη φλεγμονώδους εξεργασίας (κολίτις, ηπατίτις κ.λπ.). Στο ευρύ πεδίο των φλεγμονών η σύγ­χρονη ακαδημαϊκή ιατρική έχει σημειώσει μεγάλες επιτυχίες με την ανακάλυψη των αντιβιοτικών (π.χ. πενικιλίνη) και των εμ­βολίων.
Αν στο παρελθόν οι περισσότεροι πέθαιναν από τις συ­νέπειες των φλεγμονών/μολύνσεων, σήμερα ο θάνατος αυτός αποτελεί εξαίρεση σε χώρες με ικανοποιητικό σύστημα ιατρο­φαρμακευτικής περίθαλψης.Αυτό δεν σημαίνει ότι παθαίνουμε λιγότερες φλεγμονές, αλλά ότι διαθέτουμε ισχυρά όπλα για την καταπολέμησή τους. Όποιος θεωρεί την ορολογία αυτή υπερβολικά "πολεμική", ας μην ξεχνά, ότι η φλεγμονή είναι στην πραγματικότητα ένας"πόλεμος μέσα στο σώμα", όπου μια απειλητική υπεροπλία εχθρικών στοιχείων (βακτηριδίων, ιών, τοξινών) αντιμετωπίζε­ται και καταπολεμάται από τα αμυντικά συστήματα του οργανι­σμού. Η μάχη αυτή γίνεται αντιληπτή με συμπτώματα όπως πρή­ξιμο, κοκκίνισμα, πόνο και πυρετό. Αν το σώμα κατορθώσει τε­λικά να καταπολεμήσει την εισβολή των μικροβίων, η φλεγμονή περνά. Αν νικήσουν τα βακτηρίδια, ο ασθενής πεθαίνει. Το πα­ραπάνω παράδειγμα μας επιτρέπει να κατανοήσουμε εύκολα την αναλογικότητα, δηλαδή την αντιστοιχία της φλεγμονής προς τον πόλεμο. Αναλογικότητα σημαίνει ότι τόσο ο πόλεμος όσο κι η φλεγμονή - αν και δεν υπάρχει μεταξύ τους αιτιώδης σχέση - έχουν την ίδια εσωτερική δομή και ότι μέσα τους πραγματοποιεί­ται η ίδια αρχή, απλώς σε διαφορετικό επίπεδο έκφρασης.

Η γλώσσα μας γνωρίζει άριστα τους εσωτερικούς αυτούς συ­σχετισμούς. Η λέξη φλεγμονήεμπεριέχει την πασίγνωστη φλό­γα, τη σπίθα, που μπορεί να ανατινάξει ολόκληρο βαρέλι με πυ­ρίτιδα. Ο αντίστοιχος αγγλικός όρος inflammation σημαίνει "ανάφλεξη". Βρισκόμαστε μέσα σε γλωσσικές εικόνες, που χρησιμοποιούμε και για πολεμικές συρράξεις: ξέσπασε η ανα­μενόμενη μάχη, βάζουμε φωτιά στο φυτίλι, πετούμε σ' ένα σπί­τι έναν φλεγόμενο πυρσό, η Ευρώπη πήρε φωτιά κ.λπ. Με τόσο πολύ μπαρούτι σύντομα θα ακολουθήσει η έκρηξη, όπου εκρή­γνυται ξαφνικά κάτι που ήταν συσσωρευμένο, πράγμα που δεν παρατηρούμε μονάχα στο σώμα μας, όταν εκρήγνυται (και αδειάζει) ένα μικρό σπυράκι ή ένα μεγάλο απόστημα.
Είναι χρήσιμο να συμπεριλάβουμε στη σκέψη μας ένα ακό­μα αναλογικό επίπεδο, την ψυχή. Ακόμα κι ένας άνθρωπος μπο­ρεί να εκραγεί. Ωστόσο αυτό δεν σημαίνει κάποιο απόστημα, αλλά μια συναισθηματική αντίδραση, μέσω της οποίας κάποια εσωτερική σύγκρουση προσπαθεί να απελευθερωθεί.
Στο εξής θα παρατηρούμε συγχρόνως τα τρία αυτά επίπεδα "ψυχή - σώ­μα - έθνη", για να μάθουμε να αναγνωρίζουμε την ακριβή ανα­λογία μεταξύ σύγκρουσης - φλεγμονής - πολέμου, που αποτελεί το καθαυτό κλειδί στην κατανόηση της ασθένειας.
Η πολικότητα της συνείδησής μας μάς τοποθετεί πάντοτε μέ­σα σε μια σύγκρουση, στο πεδίο τάσης ανάμεσα σε δύο δυνατό­τητες. Πρέπει συνεχώς να αποφασίζουμε (από το "απόφανση, κρίση"), παραιτούμενοι από τη μια δυνατότητα, για να πραγμα­τοποιήσουμε την άλλη. Έτσι πάντοτε μας λείπει κάτι, παραμέ­νουμε πάντοτε αλύτρωτοι. Μακάριοι όσοι ομολογούν και αι­σθάνονται αυτήν τη μόνιμη ένταση, το συγκρουσιακό χαρακτή­ρα του ανθρώπινου είδους, γιατί οι περισσότεροι τείνουν να πι­στεύουν ότι το να μην βλέπουν και να μην αισθάνονται τη σύ­γκρουση, είναι ασφαλές κριτήριο ότι δεν αντιμετωπίζουν συ­γκρούσεις. Η ίδια αφέλεια ωθεί τα μικρά παιδιά να πιστεύουν ότι, κλείνοντας τα μάτια τους, γίνονται αόρατα. Αλλά τις συγκρού­σεις δεν τις απασχολεί αν τις αντιλαμβανόμαστε ή όχι: είναι πά­ντοτε παρούσες. Όποιος όμως δεν είναι πρόθυμος να ανεχθεί τις συγκρούσεις στη συνείδησή του, να τις επεξεργαστεί και να τις οδηγήσει σταδιακά σε μια λύση, τις σωματοποιεί, οπότε γίνο­νται αντιληπτές ως φλεγμονές. Κάθε φλεγμονή είναι μια σύ­γκρουση που μετατράπηκε σε ύλη.Η σύγκρουση που αποφεύ­γεται στην ψυχή (με όλους τους πόνους και τους κινδύνους της), επιβάλλεται δικαιωματικά στο επίπεδο του σώματος, ως φλεγ­μονή.

Ας παρατηρήσουμε την εξεργασία αυτή στην πορεία και τις αναλογίες της σε τρία επίπεδα: τη φλεγμονή, τη σύγκρουση και την πολεμική σύρραξη:

1. Ερεθισμός: οι νοσογόνοι παράγοντες εισχωρούν στο σώμα. Είναι βακτηρίδια, ιοί ή δηλητήρια (τοξίνες). Η εισβολή αυτή δεν εξαρτάται - όπως πιστεύουν σήμερα πολλοί ερασιτέχνες - από την παρουσία μολυσματικών παραγόντων, αλλά πολύ περισσότερο από την ετοιμότη­τα του οργανισμού, που τους επιτρέπει την είσοδο. Η ια­τρική την αποκαλεί "ύφεση του ανοσοποιητικού συστή­ματος". Το πρόβλημα της φλεγμονής δεν οφείλεται, όπως πιστεύουν πάντοτε οι φανατικοί της αντισηψίας, στην πα­ρουσία μικροβίων ή ιών, αλλά στην ικανότητα ή μη να συμβιώσει το σώμα μ' αυτά. Η φράση αυτή βρίσκει κατά γράμμα εφαρμογή στο συνειδησιακό επίπεδο, γιατί δεν πρόκειται για τη διαβίωση του ανθρώπου σε ένα άσηπτο περιβάλλον, δηλαδή σ' έναν κόσμο δίχως προβλήματα και συγκρούσεις, αλλά για την ικανότητά του να ζει μέσα σε συγκρούσεις. Η κατάσταση του ανοσοποιητικού συ­στήματος ρυθμίζεται από τον ψυχικό κόσμο, κι αυτό δεν χρειάζεται να εξηγηθεί με λεπτομέρειες, δεδομένου ότι η ίδια η επιστήμη διερευνά ολοένα βαθύτερα τη σχέση αυ­τή (έρευνα του άγχους κ.λπ.).
Πολύ εντυπωσιακότερο είναι ωστόσο να παρακολου­θήσουμε με προσοχή αυτήν τη σχέση μέσα στον εαυτό μας. Όποιος δεν θέλει να ανοίξει τη συνείδησή του σε μια συγκρουσιακή κατάσταση, που θα του προκαλούσε μεγάλη αναστάτωση, αναγκάζεται αντί γι' αυτό να ανοίξει το σώμα του στους μολυσματικούς παράγοντες. Τα μικρόβια προσκολλώνται σε ορισμένες ευαίσθητες περιοχές του σώματος, που ονομάζονται loci minoris resistentiae (λατ. = σημεία μειωμένης αντίστασης) τα οποία η ακαδημαϊκή ιατρική θεωρεί ότι υφίστανται εκ γενετής ή κληρονομικά. Όσοι δεν μπορούν να σκεφθούν αναλογικά, εμπλέκονται σε μιαν ανεπίλυτη θεωρητική διένεξη. Η ακαδημαϊκή ια­τρική ανάγει την ευαισθησία ορισμένων οργάνων έναντι των φλεγμονών σε μια εκ γενετής αδυναμία, πράγμα που φαινομενικά απαγορεύει κάθε περαιτέρω ερμηνεία. Η ψυ­χοσωματική είχε ωστόσο εξ αρχής παρατηρήσει, ότι ορι­σμένες κατηγορίες προβλημάτων συσχετίζονται με συγκε­κριμένα όργανα, αλλά αυτή η άποψή της συγκρούσθηκε με την ακαδημαϊκή θεωρία των "σημείων μειωμένης αντί­στασης".Ωστόσο η φαινομενική αυτή αντίφαση παραμερίζεται μόλις παρακολουθήσουμε τη διένεξη από ένα τρίτο ση­μείο.Το σώμα είναι η ορατή έκφραση της συνείδησης, όπως ένα κτίριο είναι η ορατή έκφραση της ιδέας του αρχιτέκτο­να. Η ιδέα κι η εκδήλωση έχουν αμοιβαία αντιστοιχία, όπως μια εκτυπωμένη φωτογραφία αντιστοιχεί στην αρνητική πλάκα της, χωρίς όμως να είναι το ίδιο πράγμα. Κάθε μέρος του σώματος και κάθε όργανο αντιστοιχεί σε ένα ορισμένο ψυχικό περιεχόμενο, ένα συναίσθημα και μια συ­γκεκριμένη προβληματική (σ' αυτές τις αντιστοιχίες στη­ρίζονται π.χ. η φυσιογνωμική, η βιοενεργητική, οι ψυχικές τεχνικές του μασάζ και παρόμοιες μέθοδοι). Ο άνθρωπος ενσαρκώνεται έχοντας μια συγκεκριμένη συνείδηση, που τη συγκεκριμένη στιγμή εκφράζει τη μέχρι τώρα μαθησια­κή του πορεία. Φέρνει μαζί του ένα συγκεκριμένο μοντέλο προβλημάτων, που τον προκαλούν και τον καλούν σταδια­κά να τα επιλύσει, διαμορφώνοντας το πεπρωμένο του, γιατί χαρακτήρας + χρόνος = πεπρωμένο.
Ο χαρακτήρας ούτε κληρονομείται, ούτε σφραγίζεται από το περιβάλλον, αλλά "μεταφέρεται" - ως έκφραση της συνείδησης, την οποία ενσαρκώνει.Αυτή ακριβώς η συνείδηση με την ιδιαίτερη προβλη­ματική και τα καθήκοντα που επιβάλλει, είναι π.χ. αυτό που η αστρολογία, μετρώντας την ποιότητα του χρόνου, παριστάνει συμβολικά στο ωροσκόπιο. Αν όμως το σώμα είναι έκφραση της συνείδησης, συναντούμε μέσα του και πάλι το ανάλογο σχέδιο, που σημαίνει ότι οι διάφοροι το­μείς προβλημάτων έχουν μια σωματική ή οργανική αντι­στοιχία, που εκφράζεται με μια ορισμένη ευπάθεια. Στη σχέση αυτή στηρίζεται π.χ. και η ιριδοδιαγνωστική, δίχως όμως να λαμβάνει υπ' όψη της τον πιθανό ψυχολογικό συσχετισμό.
Το "σημείο μειωμένης αντίστασης" είναι το όργανο εκείνο, που πάντοτε αναγκάζεται να αναλάβει στο σωμα­τικό επίπεδο τη μαθησιακή διαδικασία, όταν ο άνθρωπος δεν επεξεργάζεται ενσυνείδητα το ψυχικό πρόβλημα που αντιστοιχεί στο συγκεκριμένο όργανο του σώματος του. Η αντιστοιχία κάθε οργάνου σε συγκεκριμένα προβλήμα­τα θα αναλυθεί παρακάτω βήμα προς βήμα. Όσοι γνωρί­ζουν αυτές τις αντιστοιχίες, διαβλέπουν σε κάθε νοσηρή διεργασία τελείως νέες διαστάσεις, ενώ όσοι δεν τολμούν να απελευθερωθούν από τον αιτιώδη τρόπο σκέψης, στε­ρούνται αυτής την ενορατικής ικανότητας.
Παρατηρώντας την πορεία της φλεγμονής, χωρίς να θελήσουμε να ερμηνεύσουμε το πεδίο όπου λαμβάνει χώ­ρα η μάχη, βλέπουμε ότι στην πρώτη φάση (ερεθισμός) οι νοσογόνοι οργανισμοί εισβάλλουν στο σώμα. Η διαδικα­σία αυτή σε ψυχικό επίπεδο αντιστοιχεί στην πρόκληση που ενεργοποιείται από κάποιο πρόβλημα. Μια διέγερση, με την οποία μέχρι στιγμής δεν είχαμε ασχοληθεί, εισχω­ρεί στην άμυνα των συνειδησιακών μας συνόρων και μας ερεθίζει. Αναφλέγει την τάση κάποιας πολικότητας, την οποία βιώνουμε πλέον συνειδητά ως σύγκρουση. Αν η ψυχική μας αντίσταση λειτουργεί πολύ καλά, η διέγερση δεν μπορεί να φθάσει στην επιφάνεια της συνείδησής μας, είμαστε άνοσοι έναντι της πρόκλησης κι επομένως άνοσοι έναντι κάθε εμπειρίας και εξέλιξης.
Και σ' αυτήν την περίπτωση ισχύει το μαύρο-άσπρο της πολικότητας: αν η συνείδησή μας δεν αρνηθεί, διατη­ρούμε τη σωματική ανοσία, αν όμως η συνείδησή μας εμ­φανίσει "ανοσία" σε κάθε νέα διέγερση, ανοίγεται το σώ­μα στους νοσογόνους οργανισμούς. Δεν μπορούμε να αποφύγουμε την προσβολή· μπορούμε μονάχα να επιλέ­ξουμε το επίπεδο διεξαγωγής του πολέμου. Στο επίπεδο αυτό η πρώτη φάση του ερεθισμού αντιστοιχεί στην ει­σβολή των εχθρών στη χώρα (παραβίαση των συνόρων). Η εισβολή επισύρει βέβαια όλη την στρατιωτική και πο­λιτική προσοχή των πολιτών· δραστηριοποιούνται, χρη­σιμοποιούν όλη τους την ενέργεια στην αντιμετώπιση αυ­τού του νέου προβλήματος, συγκεντρώνουν στρατεύμα­τα, κινητοποιούν, αναζητούν συμμάχους, κοντολογίς επι­κεντρώνουν την προσοχή τους στην εστία του πολέμου. Στη γλώσσα της ιατρικής η διαδικασία αυτή ονομάζεται:
2. Στάδιο "εφίδρωσης": οι νοσογόνοι οργανισμοί έχουν σταθεροποιηθεί και σχηματίζουν εστία φλεγμονής. Από κάθε κατεύθυνση συρρέει ορός, αισθανόμαστε το οί­δημα των ιστών και την τάση. Αν παρατηρήσουμε την ψυχική μας σύγκρουση στο δεύτερο αυτό στάδιο, βλέ­πουμε ότι κι εδώ αυξάνεται η τάση. Όλη μας η προσοχή επικεντρώνεται στο νέο πρόβλημα, είμαστε ανίκανοι να σκεφθούμε οτιδήποτε άλλο, το πρόβλημα μας ακολουθεί μέρα-νύχτα, δεν μιλούμε για τίποτε άλλο, όλες μας οι σκέψεις στρέφονται αδιάκοπα γύρω απ' αυτό το πρόβλη­μα. Το σύνολο της ψυχικής μας ενέργειας ρέει προς το σημείο της σύγκρουσης, τροφοδοτούμε το πρόβλημα, το μεγεθύνουμε, ωσότου γιγαντωθεί μπροστά μας σαν ανυ­πέρβλητο βουνό. Η σύγκρουση έχει προσδέσει όλες τις ψυχικές μας δυνάμεις στο άρμα της.
3. Αμυντική αντίδραση: ο οργανισμός, εν όψει των νοσογόνων παραγόντων (= αντιγόνων), δημιουργεί ειδικά αντισώματα στο αίμα και στον μυελό των οστών. Τα λεμ­φοκύτταρα και τα κοκκιοκύτταρα υψώνουν ένα τείχος γύ­ρω από τα μικρόβια, και τα μακροφάγα κύτταρα αρχίζουν να καταβροχθίζουν τους εισβολείς. Επομένως ο πόλεμος στο σωματικό επίπεδο βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη: οι εχθροί περικυκλώνονται και αποδεκατίζονται. Αν η σύ­γκρουση δεν επιλυθεί σε τοπικό επίπεδο (πόλεμος περιο­ρισμένης έκτασης), κηρύσσεται γενική επιστράτευση. Το σύνολο του πληθυσμού συμμετέχει στον πόλεμο και θέ­τει όλη του την ενέργεια στη διάθεση του γενικού στρα­τηγείου. Η κατάσταση αυτή γίνεται αισθητή στο σώμα μας ως: 
3. Πυρετός: η επίθεση των αμυντικών δυνάμεων κα­ταστρέφει μερικούς νοσογόνους οργανισμούς, οι οποίοι αποβάλλουν τοξίνες, που έχουν ως αποτέλεσμα να αντι­δράσει το σώμα με πυρετό. Ο οργανισμός απαντά στην τοπική φλεγμονή με γενική άνοδο της θερμοκρασίας. Με κάθε βαθμό του θερμομέτρου διπλασιάζεται το ποσοστό του μεταβολισμού, εντείνοντας τις αμυντικές διεργασίες. Γι' αυτό η λαϊκή σοφία λέει ότι "ο πυρετός κάνει τον άν­θρωπο γερό". Το ύψος του πυρετού συμβαδίζει με την τα­χύτητα πορείας της νόσου. Ακριβώς γι' αυτό πρέπει να περιορίζεται κάθε αντιπυρετική αγωγή, εφόσον ο πυρετός κινείται στα πλαίσια των οριακών τιμών (πέρα από τις οποίες απειλεί την ίδια τη ζωή), και να μην προσπαθούμε πανικοβλημένοι να κατεβάσουμε τεχνητά κάθε μικρή άνοδο της θερμοκρασίας.
Στο ψυχικό επίπεδο η σύγκρουση σ' αυτήν τη φάση απορροφά ολόκληρη τη ζωή και την ενέργειά μας. Οι χα­ρακτηριστικές ομοιότητες του σωματικού πυρετού με τον ψυχικό ερεθισμό γεννούν τις εκφράσεις πυρετώδης αντι­μετώπιση ή πυρετώδης αναμονή. (Το γνωστό ποπ τρα­γούδι Fever αναφέρεται σ' αυτήν ακριβώς την αμφισημία της λέξης). "Καιγόμαστε" από ερεθισμό, χτυπά η καρδιά μας, κοκκινίζουμε (από έρωτα ή θυμό...), ιδρώ­νουμε από ταραχή, τρέμουμε από ένταση. Όλα αυτά δεν είναι βέβαια πολύ ευχάριστα, είναι όμως υγιεινά. Υγιεινός δεν είναι μόνον ο πυρετός, αλλά ακόμα περισσότερο η αντιμετώπιση των συγκρούσεων - και παρ' όλα αυτά προσπαθούμε κάθε φορά να καταπνίξουμε είτε τον πυρε­τό, είτε τη σύγκρουση εν τη γενέσει τους - και καμαρώ­νουμε μάλιστα για την τέχνη της καταπίεσης (.. .μακάρι η καταπίεση να μην μας ευχαριστούσε τόσο!).
5. Λύση: Ας υποθέσουμε ότι οι αμυντικές δυνάμεις του οργανισμού έδρασαν με επιτυχία: απέκρουσαν τους ξένους εισβολείς, εν μέρει τους εγκολπώθηκαν (τους κα­ταβρόχθισαν!), με αποτέλεσμα την αποσύνθεση των αντι­σωμάτων και των μικροβίων και τη δημιουργία πύου (= απώλειες και στα δύο μέτωπα!). Οι νοσογόνοι οργανι­σμοί εγκαταλείπουν το σώμα σε μεταλλαγμένη, αφοπλι­σμένη μορφή. Συγχρόνως όμως ο οργανισμός στα πλαί­σια της μάχης έχει υποστεί μεταβολή, γιατί τώρα α) δια­θέτει την ικανότητα αναγνώρισης των συγκεκριμένων μι­κροβίων, με άλλα λόγια διαθέτει ειδική ανοσία, και β) έχει εξασκήσει το σύνολο των αμυντικών του δυνάμεων, πράγμα που τον ενδυναμώνει, έχει δηλαδή αποκτήσει "μη εξειδικευμένη ανοσία". Στην στρατιωτική ορολογία τα παραπάνω αντιστοιχούν στη νίκη της μιας πλευράς, μετά από απώλειες και στα δύο στρατόπεδα. Αλλά ο νικητής βγαίνει από την όλη σύγκρουση ενισχυμένος, γιατί προ­σαρμόστηκε στον εχθρό, τον γνωρίζει τώρα καλύτερα και στο μέλλον θα είναι σε θέση να αντιδράσει εξειδικευμένα.
6. Θάνατος: Μπορεί βέβαια στη σύγκρουση αυτή να νικήσουν οι εισβολείς, πράγμα που θα επιφέρει τον θάνα­το του ασθενούς. Οι ζητωκραυγές της νίκης είναι και πά­λι ενθουσιώδεις, αλλά στο απέναντι μέτωπο.
7. Χρονιοποίηση της νόσου: Αν κανένα από τα δύο στρατόπεδα δεν κατορθώσει να επιλύσει τη σύγκρουση προς το συμφέρον του, επέρχεται συμβιβασμός μεταξύ των νοσογόνων οργανισμών και των αμυντικών δυνάμε­ων: τα μικρόβια παραμένουν στο σώμα χωρίς να νική­σουν (= θάνατος), αλλά και χωρίς να ηττηθούν από τον ορ­γανισμό (= ολοκληρωτική ίαση). Τα συμπτώματα της χρό­νιας μορφής είναι: αυξημένος αριθμός λεμφοκυττάρων και κοκκιοκυττάρων, των αντισωμάτων δηλαδή, ελαφρά αύ­ξηση της καθίζησης του αίματος (BSG) και ελαφρός πυρε­τός. Η μη εκκαθαρισμένη σύγκρουση δημιουργεί στο σώ­μα εστία, στην οποία δεσμεύεται συνεχώς ενέργεια που αποσύρεται από τον υπόλοιπο οργανισμό. Ο ασθενής αι­σθάνεται κόπωση, εξάντληση, απάθεια. Δεν είναι ούτε τε­λείως άρρωστος ούτε τελείως υγιής - ούτε αληθινός πόλε­μος, ούτε γνήσια ειρήνη, αλλά συμβιβασμός - κι επομέ­νως, όπως κάθε συμβιβασμός, σάπιος. Οι συμβιβασμοί αποτελούν τον πάγιο στόχο των δειλών, των "χλιαρών", που συνεχώς φοβούνται τις συνέπειες των πράξεών τους και τις ευθύνες που θα προκύψουν. Δυστυχώς ο συμβιβα­σμός ποτέ δεν αποτέλεσε λύση, γιατί δεν αποκαθιστά την απόλυτη ισορροπία μεταξύ των δύο πόλων, ούτε όμως έχει τη δύναμη να ενώνει. Συμβιβασμός σημαίνει χρόνια τριβή κι επομένως στασιμότητα. Από στρατιωτική σκο­πιά ισοδυναμεί με τον πόλεμο των χαρακωμάτων (του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου), που συνεχίζει να κατα­ναλώνει ενέργεια και υλικό, διαβρώνοντας και παραλύο­ντας όλους τους υπόλοιπους τομείς, την οικονομία, τον πολιτισμό κ.λπ.
Στον ψυχικό τομέα η χρονιοποίηση αντιστοιχεί με μια χρό­νια σύγκρουση. Το άτομο "κολλά" στη σύγκρουση, μην βρίσκο­ντας ούτε το θάρρος ούτε τη δύναμη να επιφέρει κάποια απόφα­ση. Κάθε απόφαση κοστίζει θυσίες - στην πραγματικότητα μπο­ρούμε να κάνουμε την ίδια στιγμή μόνον το ένα ή το άλλο - και οι αναπόφευκτες αυτές θυσίες εμπνέουν τον φόβο. Πολλοί άν­θρωποι παγώνουν κάπου στη μέση της σύγκρουσής τους, ανίκανοι να συμβάλουν στη νίκη του ενός ή του άλλου πόλου. Αστα­μάτητα σταθμίζουν τις πιθανές λύσεις, ποια είναι σωστή και ποια λάθος, χωρίς να κατανοούν ότι με την αφηρημένη έννοια, δεν υπάρχει σωστό και λάθος, γιατί για να ολοκληρωθούμε, χρειαζόμαστε ούτως ή άλλως και τους δύο πόλους· όμως στα πλαίσια της πολικότητας δεν μπορούμε να τους πραγματώσου­με συγχρόνως, αλλά τον έναν μετά τον άλλον. Επομένως, ας αρ­χίσουμε με έναν από τους δύο - ας αποφασίσουμε επιτέλους!

Κάθε απόφαση απελευθερώνει. Η χρόνια υποβόσκουσα σύ­γκρουση απορροφά συνεχώς ενέργεια και προκαλεί ακεφιά, έλ­λειψη κινήτρων και απογοήτευση στον ψυχικό τομέα. Αν όμως καταφέρουμε να φθάσουμε στον έναν πόλο της σύγκρουσης, θα νιώσουμε αμέσως την ενέργεια που απελευθερώθηκε. Όπως το σώμα βγαίνει δυναμωμένο από τη φλεγμονή, έτσι κι η ψυχή δυ­ναμώνει μέσα από κάθε σύγκρουση, γιατί αντιμετωπίζοντας το πρόβλημα διδάχθηκε, διεύρυνε τα όριά της μέσω της ενασχόλη­σης με τους αντιθετικούς πόλους, κι έγινε έτσι πιο ενσυνείδητη. Μέσα από κάθε βιωμένη σύγκρουση ανακτούμε ως κέρδος την πληροφόρηση (τη συνειδητοποίηση), που, αντίστοιχα με την ει­δική ανοσία, κάνει τον άνθρωπο ικανό να αντιμετωπίζει μελλο­ντικά το ίδιο πρόβλημα με ακίνδυνο τρόπο.

Κάθε βιωμένη σύγκρουση διδάσκει ακόμα τον άνθρωπο να αντιμετωπίζει καλύτερα και με θάρρος τις συγκρούσεις, αντί­στοιχα με τη γενική ανοσία του οργανισμού. Όπως σε σωματι­κό επίπεδο κάθε λύση απαιτεί μεγάλες θυσίες κυρίως στην αντί­θετη πλευρά, έτσι και η ψυχή πρέπει να κάνει μεγάλες θυσίες, όταν λαμβάνει αποφάσεις. Πολλές παλιότερες απόψεις και γνώ­μες, πολλές καθημερινές, αγαπητές ασχολίες και συνήθειες πα­ραδίνονται στον θάνατο, όπως κάθε νέο προϋποθέτει τον θάνα­το του παλιού. Όπως μερικές μεγάλες εστίες φλεγμονής αφή­νουν στο σώμα τα σημάδια τους - τις ουλές - έτσι δημιουργού­νται κάποτε ουλές και στην ψυχή, που αναδρομικά θεωρούμε βαθιές τομές στη ζωή μας.
Παλαιότερα όλοι οι γονείς γνώριζαν ότι μετά από κάποια παιδική αρρώστια (όλες οι παιδικές αρρώστιες είναι φλεγμονές) το παιδί έχει υπερβεί ένα στάδιο ωρίμανσης ή εξέλιξης. Μετά την παιδική αρρώστια το παιδί δεν είναι το ίδιο όπως πριν, η αρ­ρώστια το έχει μεταβάλει, με την έννοια της ωρίμανσης.
Και δεν είναι μόνον οι παιδικές αρρώστιες, που ωριμάζουν το άτομο.
Όλοι οι πολιτισμοί δημιουργήθηκαν μέσα από μεγάλες προκλήσεις, ακόμα κι ο Δαρβίνος αιτιολογούσε την εξέλιξη των ειδών ως επιτυχή προσαρμογή στις συνθήκες του περιβάλλο­ντος (...λέγοντας αυτά, δεν σημαίνει ότι αποδεχόμαστε τον Δαρβινισμό!).
"Πόλεμος πατήρ πάντων" είχε πει ο Ηράκλειτος. Ο πόλεμος, η σύγκρουση, η τάση των πόλων, δίνουν τη ζωτική ενέργεια εξασφαλίζοντας την πρόοδο και την εξέλιξη. Φράσεις όπως η παραπάνω ακούγονται επικίνδυνες και παρανοούνται σε εποχές όπου οι λύκοι μασκαρεύονται σε αρνάκια, προβάλλοντας την καταπιεσμένη επιθετικότητά τους μέσα από τη φορεσιά του φιλειρηνιστή.
Σκόπιμα συγκρίναμε βήμα προς βήμα την εξέλιξη της φλεγμονής με τον πόλεμο, γιατί το θέμα μας αποκτά την οξύτητα εκείνη που ίσως δεσμεύσει τον αναγνώστη να μην υπερπηδήσει βιαστικά το περιεχόμενο, νεύοντας καταφατικά. Ζούμε σε μια εποχή και έναν πολιτισμό ακραία εχθρικό σε κάθε σύγκρουση. Σε όλα τα επίπεδα γίνεται προσπάθεια αποφυγής των συγκρού­σεων, χωρίς να κατανοούμε ότι έτσι καταπολεμούμε κάθε συ­νειδητοποίηση. Ο άνθρωπος δεν είναι βέβαια σε θέση να απο­φύγει με οιονδήποτε τρόπο τις συγκρούσεις στα πλαίσια του πο­λωμένου κόσμου, ωστόσο όμως οι αέναες προσπάθειες κατα­στολής προκαλούν ολοένα και πιο σύνθετες εκφορτίσεις σε άλ­λα επίπεδα, των οποίων τους εσωτερικούς συσχετισμούς είναι αδύνατο να ελέγξει.
Το θέμα "φλεγμονές" αποτελεί καλό παράδειγμα αυτού του μηχανισμού. Στην παραπάνω περιγραφή παρακολουθήσαμε τη δομή της σύγκρουσης παράλληλα με τη δομή της φλεγμονής, για να κατανοήσουμε τα κοινά τους γνωρίσματα, αλλά η σύ­γκρουση και η φλεγμονή σχεδόν ποτέ δεν εκτυλίσσονται συγ­χρόνως και παράλληλα στον άνθρωπο. Αντίθετα, το ένα επίπεδο υποκαθιστά το άλλο με την έννοια του "είτε-είτε". Όταν ο ερεθισμός κατορθώσει να διαπεράσει την άμυνα της συνείδη­σης, κάνοντας το άτομο να συνειδητοποιήσει τη σύγκρουση, η διαδικασία της επεξεργασίας της σύγκρουσης λαμβάνει χώρα στην ψυχή και μόνον, και κατά κανόνα δεν καταλήγει σε φλεγ­μονή στο σώμα. Αν όμως το άτομο δεν ανοιχθεί στη σύγκρου­ση, απωθώντας οτιδήποτε θα μπορούσε να αμφισβητήσει τον τεχνητά στημένο, "όμορφο" κόσμο του, η σύγκρουση βυθίζεται στη σωματικότητα, όπου αναγκαστικά θα βιωθεί ως φλεγμονή στο σωματικό επίπεδο.
Η φλεγμονή είναι σύγκρουση στο επίπεδο της ύλης. Γι' αυ­τό δεν πρέπει να γίνεται το λάθος να παρατηρεί κανείς επιφα­νειακά τις φλεγμονές του, καταλήγοντας στο συμπέρασμα "την εποχή εκείνη δεν είχα καμία σύγκρουση". Είναι αυτή ακριβώς η εθελοτυφλία, που οδηγεί στα συμπτώματα.
Η σε βάθος διερεύ­νηση της ψυχής χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια, και όχι μια επι­πόλαιη ματιά μονάχα -χρειάζεται την αποκαλυπτική εκείνη ει­λικρίνεια που δημιουργεί τις περισσότερες φορές στην ψυχή τό­ση δυσφορία, όσο κι η φλεγμονή στο σώμα. Αυτήν ακριβώς τη δυσφορία προσπαθούμε πάντοτε να αποφύγουμε.
Η αλήθεια είναι πως οι συγκρούσεις είναι πάντοτε επώδυνες. Ανεξάρτητα από το επίπεδο τους, είτε πόλεμος, είτε εσωτερική αντίσταση, είτε αρρώστια, ποτέ δεν είναι ευχάριστες. Αλλά το "ευχάριστο-δυσάρεστο" δεν είναι επίπεδα που σηκώνουν επι­χειρηματολογία. Από τη στιγμή που ομολογήσαμε στον εαυτό μας ότι τίποτε δεν μπορούμε να αποφύγουμε, το ερώτημα παύ­ει να υπάρχει. Όποιος επομένως δεν επιτρέπει στον εαυτό του ψυχικές εκρήξεις, επιτρέπει την έκρηξη μέσα στο σώμα του (απόστημα). Πού είναι λοιπόν το πιο ευχάριστο ή καλύτερο; Η αρρώστια κάνει τον άνθρωπο ειλικρινή!
Ειλικρινείς είναι, σε τελευταία ανάλυση, και όλες οι σημερι­νές αξιέπαινες προσπάθειες αποφυγής συγκρούσεων σε όλα τα επίπεδα. Απ' αυτήν την οπτική γωνία κρίνουμε και τις μέχρι τώ­ρα επιτυχημένες προσπάθειες καταπολέμησης των φλεγμονών. Ο αγώνας κατά των φλεγμονών είναι αγώνας κατά των συ­γκρούσεων στο επίπεδο της ύλης. Με απόλυτη ειλικρίνεια βαφτίστηκαν τα όπλα "αντιβιοτικά" (εναντίον του βίου, δηλαδή κατά της ζωής!). Αυτό θα πει ειλικρίνεια!
Η εχθρική στάση των αντιβιοτικών κατά της ζωής εκφράζε­ται σε δύο επίπεδα. Αν δεχθούμε ότι η σύγκρουση είναι ο κα­θαυτός κινητήρας της εξέλιξης, δηλαδή της ζωής, τότε κάθε κα­ταπίεση μιας σύγκρουσης είναι συγχρόνως και επίθεση κατά της δυναμικότητας της ζωής καθαυτής.
Αλλά και υπό στενή ιατρική έννοια, τα αντιβιοτικά είναι εχθρικά στη ζωή. Οι φλεγμονές είναι μια οξεία, αλλά και ταχεία, επίκαιρη επίλυση προβλημάτων, μέσω της οποίας απαλλάσσε­ται ο οργανισμός από τις τοξίνες, αποβάλλοντας πύο. Αν αυτές οι διεργασίες καθαρισμού καταστέλλονται συχνά και μακρο­πρόθεσμα με αντιβιοτικά, οι τοξίνες εναποτίθενται στον οργανι­σμό (συνήθως στον συνδετικό ιστό), γεγονός που ίσως συμβάλ­λει και στη δημιουργία καρκίνου. Έχουμε το φαινόμενο του σκουπιδοτενεκέ: είτε τον αδειάζουμε τακτικά (φλεγμονές), είτε στοιβάζουμε μέσα του τόσα σκουπίδια, ωσότου η ζωή που δη­μιουργείται απ' αυτά απειλήσει ολόκληρο το σπίτι (καρκίνος). Τα αντιβιοτικά είναι ξένες ουσίες, τις οποίες ο ασθενής δεν έχει παράγει με δική του προσπάθεια. Γι' αυτό του κλέβουν τους πραγματικούς καρπούς της αρρώστιας του, το κέρδος της γνώ­σης, που θα αποκόμιζε αντιμετωπίζοντάς την.
Και το θέμα "εμβολιασμός" θα πρέπει να το δούμε σύντομα απ' αυτήν την οπτική γωνία. Υπάρχουν δύο βασικές μορφές εμ­βολιασμού, η ενεργητική κι η παθητική ανοσοποίηση. Κατά την παθητική ανοσοποίηση χορηγούνται αμυντικές ουσίες, που έχουν παραχθεί σε οργανισμούς άλλων ατόμων.
Ο εμβολιασμός αυτός συνιστάται όταν η νόσος έχει ήδη εκδηλωθεί (π.χ. Tetagam κατά των παραγόντων του τετάνου). Στο ψυχικό επίπεδο αντιστοιχεί στην υιοθεσία έτοιμων λύσεων για προβλήματα, διαταγών και ηθικών επιταγών. Κρύβεται κανείς σε ξένες, πατενταρισμένες συνταγές, αποφεύγοντας κάθε προσωπική σύγκρουση και εμπει­ρία, δηλαδή επιλέγει μια άνετη πορεία, που δεν είναι πορεία, εφόσον στερείται κάθε στοιχείου προόδου.
Κατά την ενεργητική ανοσοποίηση χορηγούνται στα άτομα εξασθενημένοι νοσογόνοι οργανισμοί, ώστε να ερεθιστεί ο ορ- γανισμός τους και να δημιουργήσει δικά του αντισώματα. Αυ­τήν τη μορφή έχουν όλοι οι προφυλακτικοί εμβολιασμοί, όπως της πολιομυελίτιδας, της ευλογιάς, ο αντιτετανικός κ.λπ. Στο ψυ­χικό επίπεδο η μέθοδος αυτή αντιστοιχεί στην ακίνδυνη εξάσκη­ση του ατόμου στην επίλυση συγκρούσεων (στρατιωτικός όρος: γυμνάσια). Οι περισσότερες παιδαγωγικές μέθοδοι, αλλά κι η ομαδική θεραπεία ανήκουν στην ομάδα αυτή. Υπό ασφαλείς συν­θήκες, στόχος είναι η εξάσκηση και εκμάθηση στρατηγικών για την επίλυση συγκρούσεων, που θα δώσουν στο άτομο τη δυνατό­τητα να αντιμετωπίζει πιο ενσυνείδητα τις συγκρούσεις.
Τα παραπάνω ας μην εκληφθούν ως συνταγές! Εδώ δεν πρό­κειται για το δίλημμα "να εμβολιαστώ ή όχι;", ή για την άποψη "ποτέ δεν παίρνω αντιβιοτικά". Σε τελευταία ανάλυση είναι αδιά­φορο τι κάνουμε, φθάνει να γνωρίζουμε τι κάνουμε. Ο στόχος μας είναι η συνείδηση και όχι οι έτοιμες συνταγές ή επιταγές.
Τίθεται βέβαια το ερώτημα, αν η σωματική αρρώστια είναι βασικά σε θέση να υποκαταστήσει την ψυχική διαδικασία. Η απάντηση δεν είναι εύκολη, γιατί ο διαχωρισμός μεταξύ ψυχής και σώματος είναι θεωρητικό μόνον βοήθημα.
Στην πραγματι­κότητα αυτά τα δύο ποτέ δεν μπορούν να βιωθούν τόσο χωρι­στά, γιατί οτιδήποτε εκτυλίσσεται και συμβαίνει στο σώμα, βιώνεται και στη συνείδησή μας, στην ψυχή. Αν χτυπήσουμε το δάχτυλο μας με ένα σφυρί, λέμε: το δάχτυλο πονά, πράγμα που δεν ευσταθεί τελείως, γιατί ο πόνος γίνεται αντιληπτός αποκλει­στικά στη συνείδηση, όχι στο δάχτυλο. Εμείς απλώς προβάλ­λουμε την ψυχική αίσθηση του "πόνου" στο δάχτυλο.
Δεδομένου ότι ο πόνος είναι φαινόμενο της συνείδησης, μπορούμε να τον επηρεάσουμε με επιτυχία, με αντιπερισπασμό, ύπνωση, νάρκωση, βελονισμό. (Όποιος θεωρεί τα παραπάνω υπερβολικά, ας θυμηθεί το φαινόμενο του πόνου σε ακρωτηρια­σμένα μέλη!) Οτιδήποτε βιώνουμε και υποφέρουμε στη διάρ­κεια μιας σωματικής νόσου, λαμβάνει χώρα αποκλειστικά στη συνείδησή μας. Ο διαχωρισμός σε "ψυχικό" ή "σωματικό" ανα­φέρεται μόνον στην επιφάνεια προβολής. Αν κάποιος αρρωστή­σει από έρωτα, προβάλλει τα συναισθήματά του σε κάτι άυλο, δηλαδή στον έρωτα, ενώ ένας ασθενής με πονόλαιμο προβάλλει τα συναισθήματα του στον λαιμό - κι οι δυο υποφέρουν, αλλά μονάχα στην ψυχή τους.
Η ύλη - κι επομένως το σώμα - χρησι­μεύει μόνον ως επιφάνεια προβολής, αλλά δεν αποτελεί τον τό­πο γένεσης κάποιου προβλήματος, επομένως ούτε τον τόπο όπου θα επιλυθεί κάποιο πρόβλημα.
Ως επιφάνεια προβολής, το σώμα είναι ιδανικό βοηθητικό μέσο για μια καλύτερη γνώση, αλλά λύσεις μπορεί να βρει μόνον η συνείδηση. Έτσι, κάθε σω­ματική ασθένεια αποτελεί συμβολική μόνον επεξεργασία του προβλήματος, της οποίας το δίδαγμα θα γονιμοποιήσει τη συ­νείδηση. Αυτή είναι και η αιτία, που κάθε βιωμένη αρρώστια προκαλεί ένα βήμα ωρίμανσης.
Έτσι διαμορφώνεται ένας ρυθμός μεταξύ της σωματικής και της ψυχικής επεξεργασίας κάποιου προβλήματος. Αν το πρό­βλημα δεν μπορεί να επιλυθεί εξ ολοκλήρου στη συνείδηση, κα­λείται το σώμα, ως υλικό βοηθητικό μέσο, να δραματοποιήσει το άλυτο πρόβλημα με συμβολική μορφή.
Το δίδαγμα, μετά τη θεραπεία της νόσου, επιστρέφει στην ψυχή. Αν αυτή, παρά τις εμπειρίες που απέκτησε, δεν κατορθώσει ακόμα να αδράξει το πρόβλημα, αυτό βυθίζεται και πάλι στη σωματικότητα, ώστε να συγκεντρωθεί περισσότερη πρακτική πείρα. (Δεν είναι τυχαίο, που οι έννοιες αδράχνω και καταλαβαίνω περιγράφουν πολύ συγκεκριμένες σωματικές δραστηριότητες!)
Η εναλλαγή αυτή επαναλαμβάνεται για όσο διάστημα χρειάζεται, ώστε οι εμπει­ρίες που συγκεντρώθηκαν να καταστήσουν ικανή τη συνείδηση να επιλύσει τελεσίδικα το πρόβλημα ή τη σύγκρουση.
Τη διαδικασία αυτήν την κατανοούμε καλύτερα με την εξής εικόνα: ένας μαθητής καλείται να κάνει αριθμητικούς υπολογι­σμούς με το μυαλό του. Εμείς του βάζουμε ένα πρόβλημα. Αν δεν μπορέσει να το λύσει με το κεφάλι, δίνουμε στον μαθητή έναν άβακα (ύλη).
Εκείνος προβάλλει το πρόβλημα στον άβακα και λύνει, μέσω αυτού, το πρόβλημα (αλλά βασικά με το κεφά­λι). Του βάζουμε δεύτερο πρόβλημα, χωρίς άβακα. Αν δεν τα καταφέρει, του δίνουμε και πάλι το βοηθητικό μέσον - επανα­λαμβάνοντας τη διαδικασία, μέχρις ότου τελικά κατορθώσει να κάνει τη δουλειά του χωρίς άβακα, γιατί τώρα τα καταφέρνει με το κεφάλι, χωρίς υλικό βοηθητικό μέσο.
Ο υπολογισμός γίνεται σε τελευταία ανάλυση πάντοτε στο κεφάλι, ποτέ στον άβακα, αλλά η προβολή του προβλήματος σε ένα ορατό επίπεδο διευ­κολύνει τη μαθησιακή διαδικασία.
Παρουσίασα το θέμα αυτό τόσο διεξοδικά, γιατί η πραγματι­κή κατανόηση της σχέσης σώματος-ψυχής μας διδάσκει κάτι που δεν θεωρούμε καθόλου αυτονόητο: ότι δηλαδή το σώμα δεν είναι τόπος, στον οποίο επιλύονται τα προβλήματα! Ωστόσο ολόκληρη η ακαδημαϊκή ιατρική βαδίζει εκεί, κοιτάζοντας με δέος τα όσα συμβαίνουν στο σώμα, και προσπαθώντας να λύσει την αρρώστια στο σωματικό επίπεδο.
Στο σώμα δεν υπάρχει τίποτα που να χρειάζεται "λύση". Θα ήταν σαν να προσπαθούσαμε, με κάθε δυσκολία του μαθητή μας, να μετατρέψουμε τον άβακά του. Η ανθρώπινη οντότητα λαμβάνει χώρα στη συνείδηση και αντανακλάται στο σώμα. Το συνεχές στίλβωμα του καθρέφτη δεν αλλάζει το είδωλο που κα­θρεφτίζεται. (Μακάρι να ήταν τα πράγματα τόσο απλά!) Ας πά­ψουμε να αναζητούμε στον καθρέφτη το αίτιο και τη λύση όλων των ανακλώμενων προβλημάτων, κι ας χρησιμοποιήσουμε τον καθρέφτη για να γνωρίσουμε τον εαυτό μας.

Φλεγμονή = μια σύγκρουση που απέκτησε υλική υπόσταση.
Όποιος έχει ροπή προς φλεγμονές, προσπαθεί να αποφύγει τις συγκρούσεις.

Στην περίπτωση μιας φλεγμονώδους νόσου, ας θέσουμε τα εξής ερωτήματα:

Ποια σύγκρουση της ζωής μου δεν βλέπω;
Ποια σύγκρουση αποφεύγω;
Ποια σύγκρουση δεν ομολογώ στον εαυτό μου;

Για να βρούμε το θέμα της σύγκρουσης, ας προσέξουμε επα­κριβώς τον συμβολισμό του νοσούντος οργάνου ή του μέρους του σώματος.
Γιάννης Δεβετζόγλου

Γιάννης Δεβετζόγλου

Τα σκυλιά έχουν ανθρώπινα συναισθήματα


Η Λάρα (τζακ ράσελ) κοιμάται περιμένοντας τον Δημήτρη να γυρίσει από τη δουλειά (γυμναστήριο)!
Τα σκυλιά έχουν ανθρώπινα συναισθήματα


Μέχρι σήμερα οι επιστήμονες δεν ήταν βέβαιοι εάν τα συναισθήματα και ο έντονος τρόπος που τα εκφράζουν τα σκυλιά, αποτελούν ένα μηχανισμό άσκησης πειθούς για να πάρουν αυτό που θέλουν από τον άνθρωπο, ή είναι πραγματικά.
Για να το διαπιστώσουν ένας τρόπος υπήρχε: να κοιτάξουν βαθιά, στις εγκεφαλικές δομές του σκύλου και να δουν εάν υπάρχουν ομοιότητες με τις δομές του ανθρώπινου εγκεφάλου.

Χρησιμοποιώντας μαγνητικό τομογράφο, ειδικοί από το Πανεπιστήμιο του Εμορι στη Ατλάντα, κατάφεραν να μάθουν όχι μόνο εάν το σκυλί έχει συναίσθημα όμοιο με του ανθρώπου, αλλά και να το προσδιορίσουν.

Για την ακρίβεια, μελετώντας τα συμπεράσματα της μελέτης του ο δρ Γκρέγκορι Μπερνς ανέφερε πως «Και τα σκυλιά είναι άνθρωποι».

Για να καταφέρουν να έχουν σωστά αποτελέσματα, οι ειδικοί εκπαίδευσαν σκύλους να μπαίνουν ξύπνιοι στον μαγνητικό τομογράφο.

Κανονικά, τα ζώα υποβάλλονται σε αναισθησία, προκειμένου να μην κινούνται μέσα στον κλειστό κλωβό του τομογράφου. Εντούτοις, όταν τα σκυλιά κοιμούνται, δεν φαίνονται στην εξέταση εγκεφαλικές λειτουργίες, όπως είναι η αντίληψη ενός γεγονότος ή το συναίσθημα.

Η χαρτογράφηση των εγκεφάλων των σκύλων, έδειξε πώς όταν τα σκυλιά έχουν συναισθηματικές μεταβολές, υπάρχει δραστηριότητα στον κερκοφόρο πυρήνα του εγκεφάλου τους. Η εγκεφαλική αυτή δομή και σε σκυλιά και σε ανθρώπους, διαθέτει τον μεγαλύτερο αριθμό υποδοχέων δοπαμίνης, κάτι που αυξάνει τη συναισθηματική αντίδραση ακόμη και σε στιγμιαία ερεθίσματα.

Για παράδειγμα, η δραστηριότητα στον κερκοφόρο πυρήνα του εγκεφάλου του σκύλου, αλλά και του ανθρώπου, αυξάνονται τη στιγμή που βλέπουν (τα σκυλιά μυρίζουν και πριν δουν) το αφεντικό τους ή κάποιο αγαπημένο πρόσωπο.

«Η δυνατότητα να βιώνουν θετικά συναισθήματα όπως είναι η αγάπη και η αφοσίωση, σημαίνει ότι τα σκυλιά έχουν επίπεδο ευαισθησίας που μπορεί να συγκριθεί με αυτό των παιδιών», αναφέρει ο Μπερνς σε άρθρο του στους Νιου Γιόρκ Τάιμς.

source:http://www.piperies.gr/

Η αγάπη ζεσταίνει στ’ αλήθεια!

Ερευνητές χαρτογραφούν το «θερμόμετρο των συναισθημάτων» στο ανθρώπινο σώμα
Η αγάπη ζεσταίνει στ’ αλήθεια!
Θυμός, φόβος, αηδία, ευτυχία, θλίψη, έκπληξη, ουδέτερη κατάσταση, άγχος, αγάπη, κατάθλιψη, περιφρόνηση, υπερηφάνεια, ντροπή, φθόνος: με κίτρινο απεικονίζονται τα σημεία με την περισσότερο αυξημένη δραστηριότητα και με μπλε εκείνα με την περισσότερο μειωμένη
118
εκτύπωση  
Ουάσινγκτον 
Λέμε συχνά ότι όταν είμαστε ερωτευμένοι νιώθουμε μια ζεστασιά σε όλο μας το σώμα ή ότι όταν θυμώνουμε «ανάβει» το κεφάλι μας. Όπως αποδεικνύεται, αυτά δεν είναι απλά… λόγια. Ερευνητές από τη Φινλανδία έδειξαν για πρώτη φορά ότι τα συναισθήματα συνδέονται με μια σειρά από φυσιολογικές μεταβολές στο σώμα μας, οι οποίες μάλιστα είναι οι ίδιες σε όλους τους ανθρώπους ανεξάρτητα από τη φυλή ή τον πολιτισμό από τον οποίο προέρχονται.
Ευτυχία, έρωτας, θλίψη και θυμός
Η μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Proceedings of the National Academies of Sciences», παρουσιάζει τα ευρήματά της σχηματικά σε διαγράμματα. Σε αυτά θα διαπιστώσετε ότι η ευτυχία κάνει τους ανθρώπους να νιώθουν μια ζεστασιά να απλώνεται σε όλο το σώμα τους, «από την κορυφή ως τα νύχια» όπως είθισται να λέμε. Μια ανάλογη ζεστασιά νιώθουν και οι ερωτευμένοι, μόνο που αυτή αφήνει ανεπηρέαστα τα πόδια, περίπου από τα γόνατα και κάτω – κάτι το οποίο, σύμφωνα με τους επιστήμονες ίσως εξηγεί γιατί λέμε ότι νιώθουμε να «τρέμουν τα γόνατά μας» στη θέα του αγαπημένου μας προσώπου.
Αντιθέτως όσοι βιώνουν μια ερωτική απογοήτευση – ή, όπως λέμε, έχει ραγίσει η καρδιά τους – νιώθουν πραγματικά έναν πόνο ή βάρος στον θώρακα. Γενικώς η θλίψη προκαλεί μια αίσθηση αδυναμίας στα άκρα και εντονότερης δραστηριότητας στην καρδιά (κατ’ επέκταση στον θώρακα), ενώ η κατάθλιψη κυριολεκτικά «παγώνει» το σώμα και «κόβει» χέρια και πόδια.
Συναισθήματα όπως ο θυμός και η οργή γίνονται κυρίως αισθητά στο επάνω μέρος του θώρακα – κάτι το οποίο ίσως σημαίνει ότι υποσυνείδητα ετοιμαζόμαστε για καυγά, όπως σημειώνουν οι συγγραφείς. Η αηδία από την πλευρά της «ερεθίζει» τον λαιμό και το πεπτικό μας σύστημα.
Ιδια σε όλους τους πολιτισμούς
Οι ερευνητές από διάφορα φινλανδικά πανεπιστήμια με επικεφαλής τους Λάουρι Νουμενμάα και Ενρίκο Γκλέρεαν έδειξαν σε 700 άνδρες και γυναίκες εθελοντές διαφόρων φυλών και πολιτισμών ταινίες ή τους διάβασαν ιστορίες οι οποίες είχαν σχεδιαστεί έτσι ώστε να προκαλούν συγκεκριμένα συναισθήματα. Μετά το κάθε τεστ οι επιστήμονες έδιναν στους εθελοντές το περίγραμμα ενός ανθρώπινου σώματος και τους ζητούσαν να χρωματίσουν με διαφορετικά χρώματα τα σημεία στα οποία ένιωθαν περισσότερη ή λιγότερη δραστηριότητα.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι το ίδιο συναίσθημα προκαλούσε την ίδια ακριβώς «σωματική ανταπόκριση» στους εξεταζόμενους, ανεξάρτητα από το φύλο, τη φυλή και τον πολιτισμό από τον οποίο προέρχονταν. Αυτό, σύμφωνα με τους συγγραφείς της μελέτης, υποδηλώνει ότι φυσιολογικές διεργασίες οι οποίες προκαλούν σωματικά αισθήματα σχετίζονται άμεσα με τον τρόπο με τον οποίο βιώνουμε τα συναισθήματά μας. «Η αποκρυπτογράφηση των υποκειμενικών σωματικών αισθημάτων που συνδέονται με τα ανθρώπινα συναισθήματα μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε καλύτερα διαταραχές της διάθεσης όπως η κατάθλιψη και το άγχος» σημειώνουν.
Από την πλευρά του ωστόσο ο Πολ Ζακ, πρόεδρος του Κέντρου Νευροοικονομικών Μελετών του Πανεπιστημίου Κλερμόντ στην Καλιφόρνια, σχολιάζοντας τα ευρήματα στον δικτυακό τόπο MedixalXpress επεσήμανε ότι η μελέτη δεν ρίχνει περισσότερο φως στον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν τα συναισθήματα, Κάτι τέτοιο, όπως τόνισε ο νευροεπιστήμονας, θα ήταν ίσως εφικτό με ταυτόχρονες μετρήσεις διαφόρων παραμέτρων δραστηριότητας στο σώμα, όπως ο ιδρώτας ή η θερμοκρασία.
source:tovima

To κατώφλι της αμνησίας

Σε ποια ηλικία ξεθωριάζουν οι πρώτες αναμνήσεις μας
To κατώφλι της αμνησίας
Ευτυχισμένες οικογενειακές στιγμές. Οι αναμνήσεις όμως θα σβήσουν (Πηγή: Lars Plougmann via Flickr)
6
εκτύπωση  

Ο Σίγκμουντ Φρόιντ αποκαλούσε το φαινόμενο «αμνησία της παιδικής ηλικίας»: Τα μωρά χρησιμοποιούν μεν τη μνήμη τους για να μάθουν τον κόσμο που τα περιβάλλει, όταν μεγαλώσουν όμως παύουν να θυμούνται γεγονότα που είχαν συμβεί πριν από τα τρία τους χρόνια. Αμερικανοί ψυχολόγοι διαπιστώνουν τώρα ότι αυτές οι πρώτες αναμνήσεις αρχίζουν να ξεθωριάζουν στην ηλικία των επτά.

Στενή παρακολούθηση

Σε αντίθεση με προηγούμενες μελέτες για το θέμα, οι οποίες βασίζονταν σε συνεντεύξεις ενήλικων εθελοντών που προσπαθούσαν να ανακαλέσουν παλιές αναμνήσεις, η νέα έρευνα στο Πανεπιστημιο Έμορι της Ατλάντα είναι η πρώτη που παρακολουθεί παιδιά από τα τρία μέχρι τα εννιά τους χρόνια.

«Η μελέτη μας είναι η πρώτη εμπειρική παρατήρηση της εμφάνισης της παιδικής αμνησίας» λέει η Πατρίσια Μπάουερ, επικεφαλής της μελέτης στην επιθεώρηση Memory. «Καταγράψαμε τις αναμνήσεις των παιδιών και τα παρακολουθήσαμε για χρόνια προκειμένου να διαπιστώσουμε πότε έχασαν αυτές τις αναμνήσεις» εξηγεί.

Η εξήγηση του Φρόιντ

Στο πλαίσιο της ψυχαναλυτικής θεωρίας του, ο Σίγκμουντ Φρόιντ πρότεινε την όρο «αμνησία της παιδικής ηλικίας» και πρότεινε μια αμφιλεγόμενη εξήγηση, σύμφωνα με την οποία οι άνθρωποι απωθούν τις πρώτες αναμνήσεις τους λόγω της ανάρμοστης σεξουαλικής φύσης αυτών των αναμνήσεων.

Η υπόθεση του Φρόιντ μένει ωστόσο αναπόδεικτη και, όπως επισημαίνουν οι ερευνητές, τα τελευταία χρόνια συσσωρεύονται ενδείξεις ότι τα βρέφη βασίζονται μεν στη μνήμη για να μάθουν τη γλώσσα και τον κόσμο γύρω τους, δεν έχουν όμως αναπτύξει τα νευρικά δίκτυα που απαιτούνται για το σχηματισμό και την αποθήκευση πιο περίπλοκων αναμνήσεων. Η τελευταία μελέτη εξετάζει τη λεγόμενη επεισοδιακή ή αυτοβιογραφική μνήμη, η οποία αφορά τις αναμνήσεις προηγούμενων γεγονότων.

«Τι θυμάσαι;»

Το πείραμα ξεκίνησε με τη συμμετοχή 83 παιδιών ηλικίας τριών ετών, τα οποία ηχογραφήθηκαν να απαντούν σε ερωτήσεις της μητέρας ή του πατέρα τους για εμπειρίες που είχαν το προηγούμενο διάστημα. Για παράδειγμα, μια μητέρα μπορούσε να ρωτήσει «Θυμάσαι που πήγαμε στο τάδε μαγαζί για τα γενέθλιά σου; Εσύ έφαγες πίτσα, σωστά;».

Καθένα από τα παιδιά της μελέτης κλήθηκε να ανακαλέσει αυτές τις αναμνήσεις όταν επανεξετάστηκε από τους ερευνητές μερικά χρόνια αργότερα, σε ηλικία από πέντε έως εννέα ετών. Η ανάλυση των απαντήσεων έδειξε ότι τα μεγαλύτερα παιδιά δίνουν μεν πιο πλούσιες περιγραφές των αναμνήσεών τους, διατηρούν όμως λιγότερες από τις πρώτες αναμνήσεις τους.

Συγκεκριμένα, τα παιδιά 5 και 6 ετών ανακαλούσαν το 63 με 72 τοις εκατό των αρχικών αναμνήσεων, ποσοστό που έπεφτε στο 35% μέχρι την ηλικία των οκτώ ετών. Η μελέτη δίνει μεν το ηλικιακό όριο στο οποίο οι αναμνήσεις αρχίζουν να ξεθωριάζουν, δεν εξηγεί όμως το μηχανισμό αυτής της «αμνησίας».

Η νέα εξήγηση

Σύμφωνα όμως με την Μπάουερ, το πιθανότερο είναι ότι τα παιδιά απλά ξεχνούν ταχύτερα επειδή δεν έχουν αναπτύξει τις νευρικές διαδικασίες που συγκεντρώνουν τις πληροφορίες μιας ανάμνησης. Για να αναπτύξει κανείς μια αποτελεσματική αυτοβιογραφική μνήμη, λέει η ερευνήτρια, «πρέπει κανείς να μάθει να χρησιμοποιεί ημερολόγιο και να κατανοεί τι σημαίνουν οι μήνες και οι μέρες της εβδομάδας. Πρέπει επίσης να έχει αναπτύξει την αίσθηση του εαυτού του και να κατανοήσει ότι η οπτική του γωνία είναι διαφορετική από ό,τι άλλων ανθρώπων».

πηγή :tovima