Ξεπερνώντας το φόβο με τη δύναμη του νου
γράφει η Χρύσα Ευαγγέλου

Τι μας εμποδίζει να αγαπήσουμε τον εαυτό μας; Γιατί φαίνεται να είναι το πιο δύσκολο πράγμα στο κόσμο; Αν μας έλεγαν ότι για να αποκτήσουμε πληρότητα και χαρά θα έπρεπε να κάνουμε 2 ώρες διαλογισμό κάθε μέρα, να ακολουθούμε κάποιες σωματικές ασκήσεις, να έχουμε συγκεκριμένη διατροφή θα μπαίναμε στην διαδικασία να πειραματιστούμε και να εργαστούμε προς αυτή τη κατεύθυνση.
Όμως το να αγαπήσουμε τον εαυτό μας δεν είναι μια κατάσταση στην οποία θα φτάσουμε κάνοντας κάποιες δραστηριότητες. Είναι μια κατάσταση που απλά δεν χρειάζεται να
κάνουμε τίποτα παρά μόνο να μας παρατηρούμε και να μας αποδεχόμαστε σε κάθε σκέψη μας, σε κάθε πράξη μας, σε κάθε συναίσθημα μας. Δεν χρειάζεται να προσπαθούμε να γίνουμε κάτι, απλά αυτό που είμαστε να το αποδεχτούμε. Και αυτό δεν χρειάζεται καμία προσπάθεια, καμία δραστηριότητα. Χρειάζεται απλά να αφουγκραστούμε τις ανάγκες μας, να αφουγκραστούμε τους φόβους μας, να αφουγκραστούμε τα πάθη μας και να δούμε σε τι μας εξυπηρετούν, από τι μας προστατεύουν και ότι στη παρούσα φάση για να υπάρχουν τα χρειαζόμαστε.
Όμως συνήθως ο νους δεν τα αποδέχεται, ο νους βάζει ταμπέλες, κάνει χαρακτηρισμούς και είναι ένας αυστηρός κριτής και ανακριτής μας. Του το επιτρέπουμε όμως και η αλήθεια είναι ότι του έχουμε δώσει τόσο μεγάλη δύναμη που μας εξουσιάζει. Όμως γιατί του έχουμε δώσει τόσο μεγάλη δύναμη;
Γιατί απλά τον έχουμε ταΐσει μέχρι τώρα με πεποιθήσεις, απόψεις και προγραμματισμούς που κουβαλάμε από την παιδική ηλικία ακόμα. Και επειδή ο νους έχει τραφεί πολύ με όλα αυτά, όταν μας κρίνει σύμφωνα με αυτούς τους προγραμματισμούς, μας είναι αδύνατον να του πούμε ότι λέει βλακείες, ότι δεν είναι έτσι, ότι είναι όλα καλά. Είναι σαν να έχουμε μάθει να περπατάμε όπως περπατάμε και να μας λέει κάποιος ότι πρέπει να μάθουμε να περπατάμε αυτόματα με την όπισθεν. Δεν γίνεται, μπλοκάρουμε, θέλουμε εξάσκηση.
Παρακάτω παραθέτω μερικούς περιορισμούς και προγραμματισμούς του νου και συγχρόνως παραθέτω νέες αντιλήψεις και σκέψεις που θα μπορούσαν να τους αντικαταστήσουν. Και έτσι μπορεί να γίνει η αρχή για την εκ νέου τροφοδότηση του νου με φρέσκιες ιδέες και αντιλήψεις.

Ο φόβος της γνώμης των άλλων

Συχνά πράττουμε και συμπεριφερόμαστε όπως νομίζουμε ότι θα έπρεπε, ότι είναι σωστό, γιατί φοβόμαστε την γνώμη των άλλων.
Δεν λαμβάνουμε υπόψη μας τις πραγματικές μας ανάγκες και επιθυμίες γιατί σκεφτόμαστε τι θα πουν οι άλλοι, πως θα τους φανεί, πως θα το αξιολογήσουν. Κατά βάθος αναζητάμε την θετική τους αξιολόγηση και τείνουμε να λειτουργούμε έτσι ώστε να την αποκτήσουμε. Προσπαθούμε να δούμε τον εαυτό μας και τις πράξεις μας μέσα από τα μάτια των άλλων. Στη διαδικασία αυτή λαμβάνουμε υπόψη μας τις πεποιθήσεις τους και προσπαθούμε να συμμορφωθούμε με αυτές για να πετύχουμε θετική αξιολόγηση. Και πολλές φορές νιώθουμε μια εικονική χαρά που νομίζουμε ότι το καταφέραμε. Όμως ποτέ δεν θα μπορέσουμε να έχουμε την θετική αξιολόγηση τους και τι νόημα έχει άλλωστε;; Τις περισσότερες φορές καταναλώνουμε μέρος της ζωής μας επενδύοντας στο να είμαστε αρεστοί στους άλλους και καταλήγουμε στο να ζούμε την ζωή μας όπως νομίζουμε οτι θέλουν οι άλλοι.
Όμως γιατί οι άλλοι είναι πιο άξιοι από εμάς που θέλουμε να ακούμε την γνώμη τους και να συμμορφωνόμαστε με αυτή; Γιατί οι άλλοι έχουν δίκιο και η γνώμη τους μετράει έτσι ώστε να επηρεάζουν την συμπεριφορά μας; Οι άλλοι δεν είμαστε εμείς και δεν μπορούν να μας καταλάβουν και να μας νιώσουν. Γιατί περιμένουμε να είμαστε αρεστοί σε αυτούς; Ο θεός έχει την καλύτερη γνώμη για εμάς, γιατί μας έπλασε καθ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση του, πως είναι δυνατόν εμείς να ξεχνάμε αυτό και να βασιζόμαστε στις γνώμες άλλων ανθρώπων που ειναι και αυτή στην διαδικασία να καταλάβουν και να βρουν το θεό μέσα τους; Γιατί πρέπει να έχουμε θετική αξιολόγηση από τους άλλους, αφού η γνώμη μας είναι η γνώμη μας και είναι μοναδική, και με αυτή προσεγγίζουμε μια οπτική; Αν ο άλλος προσεγγίζει μια άλλη οπτική τότε πρέπει να χαιρόμαστε που έχουμε μια πιο συμπληρωμένη οπτική και δεν βλέπουμε το ίδιο κομμάτι του παζλ. Οπότε ποιος ο λόγος να συμφωνεί ο άλλος μαζί μας; Η διαφωνία είναι απλά μια νέα οπτική που έρχεται να συμπληρώσει την δική μας. Γιατί πρέπει να κρίνουμε τον εαυτό μας για αυτό, αντί να τον αγκαλιάζουμε και να τον ευχαριστούμε;

Ο φόβος της κριτικής των άλλων

Συγγενής με το φόβο της γνώμης των άλλων είναι ο φόβος της κριτικής τους. Εδώ δεν επιδιώκουμε την θετική αξιολόγηση αλλά φοβόμαστε την κριτική τους. Γι’ αυτό δεν μπαίνουμε ποτέ στην διαδικασία να κάνουμε κάτι για το οποίο ενδεχομένως μας κρίνουν ή μας κριτικάρουν.
Τι δύναμη μπορεί να έχει η κριτική ενός άλλου ανθρώπου- ενός άλλου θεού; Ενός άλλου ανθρώπινου πλάσματος που βρίσκεται στην διαδικασία της εξέλιξης όπως εμείς; Και γιατί η κριτική του προς εμάς είναι δική μας υπόθεση ή πρέπει να μας αφορά; Όποιος κάνει κριτική απλά κριτικάρει ένα κομμάτι δικό του που εκείνη την στιγμή του καθρεπτίζουμε. Πρέπει να είμαστε ευγνώμονες που καθρεπτίσαμε σε έναν άλλο θεό ένα κομμάτι του που χρειάζεται βελτίωση. Είναι σπουδαία η προσφορά μας. Αλλά πρέπει να είμαστε ευγνώμονες που επίσης ο άλλος θεός μας εκπαιδεύει να δούμε και να αποδεχτούμε κομμάτια που δεν έχουμε αποδεχτεί. Γιατί όταν κάποιος μας κριτικάρει για κάτι είναι γιατί εγώ κριτικάρω αυτό το κομμάτι του εαυτού μου και ο άλλος με την σειρά του μου το καθρεπτίζει. Γίνεται το στόμα μου και δίνει μορφή στις σκέψεις μου. Άρα την επόμενη φορά που κάποιος θα με κριτικάρει ή θα νιώσω το φόβο της κριτικής για κάτι, ας θυμηθώ να αποδεχτώ αυτό το κομμάτι της ενδεχόμενης κριτικής.

Ο φόβος του να μην είμαστε Τέλειοι

Από μικροί έχουμε προγραμματιστεί ότι δεν πρέπει να κάνουμε λάθη. Πρέπει να είμαστε τέλειοι σε ότι και αν κάνουμε γιατί μόνο έτσι θα αποκομίσουμε θετικά σχόλια, επιβράβευση και θαυμασμό. Μόνο έτσι θα μας προσέξουν και θα νιώθουμε ότι αξίζουμε. Έτσι μπαίνουμε σε μια διαδικασία να επιτύχουμε το τέλειο αποτέλεσμα, πράγμα που μας γεμίζει με άγχος, νεύρα και επιθετικότητα πολλές φορές απέναντι σε άλλους που νομίζουμε ότι μας σαμποτάρουν. Άλλες φορές πάλι αρνούμαστε να προσπαθήσουμε από το φόβο ότι δε θα έχουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα. Και εδώ υπεισέρχεται και ο φόβος της σύγκρισης. Πρέπει να είμαστε τέλειοι για να μπορέσουμε να αντέξουμε την σύγκριση. «Κοίτα ο αδελφός σου ποσό καλά τα καταφέρνει, εσύ γιατί δεν μπορείς;», ακούγαμε από τους γονείς μας.
Κάντε όμορφα λάθη λέει και ξαναλέει το γκρουπ. Και αυτό γιατί μέσα από τα λάθη μαθαίνουμε, μέσα από τα λάθη ωριμάζουμε, μέσα από τα λάθη γνωρίζουμε το σωστό και όταν το επιλέξουμε συνειδητά, δεν το ξαναχάνουμε. Κοιτώντας πίσω την ζωή μου, κοιτάω τα λάθη και βλέπω ότι αυτά είναι που με έφεραν μέχρι εδώ σήμερα. Και είμαι τόσο ευγνώμων για αυτό πια.

Ο φόβος να πούμε ΟΧΙ

Μεγαλώνοντας νομίζουμε ότι δεν έχουμε το δικαίωμα να πούμε ΟΧΙ. Νιώθουμε τύψεις και ενοχές αν το κάνουμε, ενώ αν δεν το κάνουμε καταπιέζουμε τις δικές μας ανάγκες. Το δεύτερο το έχουμε συνηθίσει πια γιατί έτσι προστάζει η Μάσκα και μας είναι φυσικό να ακολουθούμε αυτό το πρότυπο. Άλλωστε σαν παιδιά έχουμε προγραμματιστεί να λέμε πάντα ΝΑΙ στις επιθυμίες και προσταγές των γονιών μας. Μόνο έτσι θα είχαμε το τίτλο του καλού παιδιού και θα μας έκαναν τα χατήρια.
Όμως ας σκεφτούμε πόσο κακό κάνουμε τόσο στον εαυτό μας όσο και στους άλλους πια. Μεγαλώσαμε πια. Με το να λέμε πάντα “ναι” έρχεται κάποια στιγμή που απορρίπτουμε τις δικές μας ανάγκες και εξυπηρετούμε τις ανάγκες άλλων. Όμως ούτε με χαρά το κάνουμε αυτό, ούτε με αγάπη, γιατί προσπαθούμε να δώσουμε από ένα άδειο ποτήρι. Και τότε οι σχέσεις μας καταντάνε ψεύτικες και θεατρικές και χάνουμε την επαφή τόσο με τον εαυτό μας όσο και με τους άλλους. Γι’ αυτό ας φροντίζουμε να καλύπτουμε τις δικές μας ανάγκες πρώτα και μετά από το περίσσευμα μας να δίνουμε και στους άλλους. Έτσι και τον εαυτό μας σεβόμαστε και τους άλλους. Γιατί μόνο τότε μπορούμε να είμαστε καλά και με εμάς και με τους άλλους. Και μόνο τότε μπορούμε να δίνουμε αυθόρμητα και ειλικρινά.

Ο φόβος να δείξουμε αδύναμοι

Πολλές φορές θεωρούμε μειονέκτημα να αφήσουμε τους άλλους να δουν τις αδυναμίες μας. Πιστεύουμε ότι αν τις δουν θα χαλάσει η εικόνα που έχουν για εμάς και δεν θα τους αρέσουμε πια. Φοβόμαστε ότι οι άλλοι δε θα μας αγαπούν πια και θα απομακρυνθούν. Έτσι μαθαίνουμε να το παίζουμε δυνατοί, άξιοι, ότι αντέχουμε, δεν χρειαζόμαστε βοήθεια, τα καταφέρνουμε. Πολλές φορές αρνούμαστε και την καλοπροαίρετη βοήθεια των άλλων από το φόβο αυτό.
Τελευταίως ανακάλυψα πόσο όμορφο είναι να είμαι και να δείχνω αδύναμη. Όταν αποδέχτηκα και δεν φοβήθηκα να εκθέσω τις αδυναμίες μου, απλά ένιωσα ανάλαφρη, ένιωσα ότι άφησα τόνους βάρους πίσω μου. Ένιωσα ανθρώπινη, ένιωσα ανοικτή, ένιωσα τρωτή και όμως τόσο αληθινή. Τώρα πια δεν θέλω να είμαι δυνατή. Θέλω να δείχνω τις αδυναμίες μου και να τις παραδέχομαι, γιατί αυτό μου δίνει μια τεράστια εσωτερική δύναμη. Γιατί η ενέργεια που ξόδευα να δείξω ότι είμαι δυνατή, μετουσιώνεται σε ενέργεια εσωτερικής δύναμης και αυτή η δύναμη είναι η αληθινή.
Αν το δούμε και διαφορετικά ένας άνθρωπος που μπορεί να κλάψει, που έχει την δύναμη να δείξει τον πόνο του είναι ένας άνθρωπος πολύ γενναίος, είναι ένας άνθρωπος που θες να πας να τον αγκαλιάσεις, είναι ένας άνθρωπος που τιμά την ανθρώπινη φύση του. Είναι ένας άνθρωπος που από την στιγμή που έχει τα «κότσια» να εκθέσει την αδυναμία του, μπορεί και να δώσει και να εκφράσει αγάπη. Γιατί η αγάπη είναι ένα λουλούδι που ανθίζει κάτω από τρυφερές καταστάσεις και μέσα σε τρυφερές και ευάλωτες καρδιές.

Ο φόβος της αποτυχίας

Ο φόβος αυτός έχει να κάνει με την αξία μας. Νιώθουμε ότι αν αποτύχουμε, δεν είμαστε άξιοι, δεν είμαστε ικανοί. Γι’ αυτό και πασχίζουμε πάντα για την επιτυχία, να τα καταφέρουμε σε όλους τους τομείς της ζωής μας και με οποιοδήποτε κόστος. Από μικροί μας μάθαιναν ότι αν αποτύχουμε, δεν προσπαθήσαμε αρκετά και αυτόματα βλέπαμε και νιώθαμε την πικρία των γονιών μας που δεν ανταποκριθήκαμε στις προσδοκίες τους.
Και τι σημασία έχει αν αποτύχω; Θα μπορούσα να μην προσπαθήσω ποτέ τίποτα και έτσι δεν θα είχα το φόβο να αποτύχω σε τίποτα. Όμως τότε δεν θα είχα και την δυνατότητα να επιτύχω. Η ζωή είναι ένα ρίσκο. Η ζωή θέλει τόλμη. Δεν έχει σημασία αν θα πετύχω ή θα αποτύχω, η προσπάθεια μετράει. Ακόμα και να αποτύχω, προπονούμαι για μια πιο μεγάλη επιτυχία και αυτό θέλει θάρρος. Οι δειλοί μόνο δεν προσπαθούν, αλλά αυτοί είναι και οι χαμένοι. Εγώ θέλω να είμαι με τους νικητές και ξέρω ότι δεν έχει σημασία πόσες φορές θα πέσω αλλά πόσες φορές θα σηκωθώ.

Ο φόβος να είμαστε διαφορετικοί

Το διαφορετικό, η διαφορετικότητα τρομάζει. Οι άνθρωποι έχουν μάθει να κάνουν παρέες με όμοιους γιατί μια όμοια κατάσταση είναι οικεία και επομένως εύκολα διαχειρίσιμη. Ακόμα και οι διαφορετικές απόψεις είναι το επίκεντρο της κριτικής. Νιώθουμε ότι δεν έχουμε το δικαίωμα να διαφέρουμε και πολύ από τους άλλους γιατί γινόμαστε στόχος, γινόμαστε το επίκεντρο σχολίων και κουτσομπολιών. Θεωρούμαστε το μαύρο πρόβατο με κίνδυνο να οδηγηθούμε στην απομόνωση. Έτσι προτιμάμε να πνίξουμε οτιδήποτε διαφορετική πεποίθηση, άποψη, αντίληψη, συνήθεια έχουμε στην ανάγκη μας να ενταχθούμε ομαλά.
Άλλωστε πάντα θα μας συγκρίνουν με τους άλλους μόνο και μόνο για να μας πουν ότι είμαστε κατώτεροι και χειρότεροι. Πάντα η ζυγαριά θα γέρνει εναντίον μας. Από μικροί μάθαμε πως αν διαφέρουμε τότε κάποιο πρόβλημα έχουμε και χρειαζόμαστε ειδική ίσως και ιατρική μεταχείριση. Ότι ξεφεύγει από τα συνηθισμένα είναι προβληματικό, είναι μια καλοστημένη κοινωνική αντίληψη. Έτσι προγραμματιστήκαμε να κάνουμε ότι κάνουν και οι άλλοι, οι πολλοί, το πλήθος, και να έχουμε την μάζα σαν πρότυπο συμπεριφοράς.
Τώρα πια μου αρέσει που είμαι διαφορετική και το χαίρομαι. Βρίσκω μια τεράστια ομορφιά σε όλο αυτό. Ας φανταστούμε ένα κόσμο που όλοι είμαστε ίδιοι, τόσο στην μορφή όσο και στην συμπεριφορά. Τα λουλούδια να είναι όλα ίδια μεταξύ τους, τα δέντρα, τα φυτά και τα σπίτια. Οι άνθρωποι είναι όλοι ίδιοι και φοράνε και τα ίδια ρούχα. Φανταστείτε οι νότες της μουσικής να ήταν ίδιες. Δεν θα υπήρχε μουσική, δεν θα υπήρχει ήχος. Δεν θα υπήρχε ημέρα και νύχτα, εποχές, διαθέσεις. Όλα τα ίδια. Οι άνθρωποι θα είχαν τα ίδια ταλέντα και όλα η δημιουργία τους θα ήταν πολύ περιορισμένη. Μια αιώνια πλήξη. Οπότε τι κακό έχει που είμαι διαφορετική από τους άλλους; Όλοι δεν είμαστε διαφορετικοί; Καθένας είναι μια μοναδική οντότητα σε ολόκληρο το σύμπαν. Και ακριβώς λόγο αυτής της διαφορετικότητας μας, συνθέτουμε την υπέροχη μελωδία μέσα στο σύμπαν. Και λόγο αυτής της διαφορετικότητας μπορούμε να κάνουμε παρέες, μπορούμε να μαθαίνουμε, μπορούμε να χαιρόμαστε τις αλλαγές και την ποικιλία.Μπορούμε να αναπαραγόμαστε και να δημιουργούμε την ζωή. Και η ζωή έχει πολλά χρώματα, πολλά αρώματα, πολλές επιλογές και πολλές μελωδίες.

Ο φόβος της απόρριψης

Όλοι λίγο πολύ φοβόμαστε την Απόρριψη. Άλλωστε για ποιο λόγo να μπαίναμε στην διαδικασία να αποδείξουμε πόσο άξιοι είμαστε και ποσό καλοί είμαστε αν δεν φοβόμασταν ότι θα μας απορρίψουν; Αν δεν υπήρχε απόρριψη, τότε θα υπήρχε αποδοχή(σε ένα κόσμο διττότητας και πολικότητας ζούμε). Φανταστείτε ένα κόσμο στον οποίο θα είχαμε αποδοχή σε ότι και αν κάναμε. Ποιος ο λόγος να χρειαζόμαστε την Μάσκα; Αφού είτε είμαστε τέλειοι, είτε όχι οι άλλοι μας αποδέχονται. Μπορούμε να λέμε ΟΧΙ, μπορούμε να κάνουμε αυτό που εμείς πιστεύουμε, μπορούμε να δείχνουμε τις αδυναμίες μας και οι άλλοι μας αποδέχονται. Τότε δεν θα υπήρχε η ανάγκη για την Μάσκα. Τότε θα ήμασταν ίσως και χωρίς Σκιά, χωρίς καταπίεση, χωρίς ενοχές, χωρίς τύψεις και ελεύθεροι από περιορισμούς.
Όμως αυτός ο κόσμος υπάρχει και είναι μέσα μας. Αρκεί εμείς να τον ανακαλύψουμε μέσα μας. Αρκεί εμείς να αποδεχτούμε τα κομμάτια του εαυτού μας όπως είναι. Τότε και μόνο τότε δεν θα έχουμε ανάγκη την αποδοχή των άλλων. Και τότε κάτι μαγικό θα συμβεί. Είτε οι άλλοι θα μας αποδέχονται, είτε όχι, αλλά τότε δεν θα μας απασχολεί καθόλου.
Ποιος μπορεί άραγε να απορρίψει έναν θεό; Μήπως μόνο ο ίδιος τον εαυτό του; Η απόρριψη είναι ένα καθρέφτισμα των άλλων για να μας δείξουν πόσο εμείς οι ίδιοι δεν αποδεχόμαστε τον εαυτό μας. Είναι εκεί να μας δείξουν ότι πρέπει επιτέλους να αποδεχτούμε ολοκληρωτικά το είναι μας χωρίς προσδοκίες και ιδανικά. Ότι είμαστε τέλειοι αυτήν εδώ την στιγμή και όλες οι πράξεις μας είναι τέλειες και εναρμονισμένες με όλα όσα χρειάζονται να συμβούν τόσο για τα δικά μας μαθήματα όσο και για τα μαθήματα άλλων θεών. Ο θεός με αποδέχεται όπως είμαι και είμαι ευλογημένη και είναι συνεχώς κοντά μου και αισθάνομαι την αγάπη με την οποία δημιούργησε τον κόσμο και με έβαλε να παίξω μέσα σε αυτόν. Υπάρχει μεγαλύτερη απόδειξη της αγάπης του θεού για εμένα; Εγώ γιατί δεν μπορώ να αγαπήσω και να αποδεχτώ τον εαυτό μου; Τι μου λείπει; Τι χρειάζομαι; Όλα μου προσφέρονται απλόχερα. Είναι δικό μου θέμα να κάνω κλίκ στο μυαλό μου και να πω ότι είμαι ένα τέλειο παιδί του θεού και σαν τέτοιο θα με αντιμετωπίζω.

Η ανάγκη να με αγαπούν

Ένας άλλος μεγάλος φόβος και συγχρόνως μέγιστη ανάγκη είναι η ανάγκη να μας αγαπούν. Και ποιος δεν θέλει να τον αγαπούν και να τον φροντίζουν; Λόγω της έμφυτης ανάγκης μας να μας αγαπούν, τείνουμε στο να υιοθετούμε ρόλους και συμπεριφορές πιστεύοντας ότι έτσι θα εκμαιεύσουμε την αγάπη. Η αγάπη με ορούς που πήραμε σαν παιδιά αυτό μας έμαθε. Θεωρούμε ότι πρέπει να κάνουμε αυτό ή εκείνο προκειμένου να «εξαργυρώσουμε» την αγάπη του άλλου. Μαθαίνουμε να δίνουμε και να προσφέρουμε προσβλέποντας στο να πάρουμε και να μας προσφέρουν. Άλλωστε ότι δίνεις παίρνεις μας μάθαιναν παιδιά. Έτσι πολλές φορές φτάσαμε στο σημείο να δίνουμε, να δίνουμε σε μια απεγνωσμένη προσπάθεια να αγαπηθούμε. Γίναμε κάτι άλλο από αυτό που είμαστε προκειμένου να καλύψουμε τις ανάγκες των άλλων, να ικανοποιήσουμε τις επιθυμίες τους. Φτάσαμε στο σημείο να μας χειρίζονται και να μας χρησιμοποιούν μόνο και μόνο γιατί επιδιώκουμε να μας αγαπήσουν.
Έχουμε ξοδέψει χρόνια και χρόνια να φροντίζουμε και να εξυπηρετούμε τις ανάγκες άλλων, των παιδιών μας, των γονιών μας, των συντρόφων μας. Έχουμε δώσει ποτέ μερικά λεπτά αγάπης και φροντίδας στον εαυτό μας; Έχουμε σκύψει ποτέ πάνω στο πρόβλημα του και να του πούμε ότι είναι εντάξει και είμαστε κοντά του; Φαίνεται τόσο δύσκολο να το κάνουμε στον ίδιο μας τον εαυτό και όμως πόσες φορές δεν το έχουμε κάνει για ένα φίλο; Πόσες φορές τον έχουμε αγκαλιάσει και του έχουμε πει σ’ αγαπώ; Πόσες φορές τον έχουμε θαυμάσει για τα κατορθώματα του, για οτιδήποτε; Από εδώ και πέρα λέω να δώσω ένα όνομα διαφορετικό στον εαυτό μου και να τον ‘χρίσω’ τον καλύτερο μου φίλο. Και αυτό θα είναι το δικό μας μυστικό.

Ο φόβος της εγκατάλειψης

Τέλος ο φόβος της εγκατάλειψης , είναι ένας φόβος πολύ βαθύς και τις περισσότερες φορές εντελώς ασυνείδητος που κρύβεται κάτω ακόμα και από το φόβο της απόρριψης και το να μην μας αγαπούν. Πολλές φορές κάνουμε πράγματα για αποδοχή και αγάπη, αλλά πιο πίσω ακόμα κρύβεται η απειλή της εγκατάλειψης. Έχουμε ανάγκη να νιώθουμε ότι μας αγαπούν γιατί έτσι αποκλείουμε το ενδεχόμενο να μας εγκαταλείψουν. Έχουμε λόγους να θέλουμε να μας αποδέχονται γιατί έτσι παίρνουμε επιβεβαίωση ότι δεν θα μας αφήσουν. Και τι θα γίνει αν μας εγκαταλείψουν; Κινδυνεύουμε, χτυπάει συναγερμός στο σύστημα μας. Δεν θα μπορέσουμε να τα καταφέρουμε μόνοι μας. Θα είμαστε αβοήθητοι και μόνοι και απειλείται η ζωή μας, ή ίδια μας η ύπαρξη. Όσο πιο μεγάλη είναι η ανάγκη να μας αγαπούν τόσο πιο έντονος και ύπουλος κρύβεται από κάτω ο φόβος της εγκατάλειψης.
Σε αυτές τις περιπτώσεις οι άνθρωποι επιδιώκουν να έχουν πολλούς φίλους, πολλούς γνωστούς και σε όλους προσφέρουν και προσπαθούν διακαώς να είναι οι καλοί για να έχουν την ασφάλεια ότι δεν κινδυνεύουν να μείνουν μόνοι.
Αν στα παιδικά μας χρόνια έχουμε βιώσει εγκατάλειψη τότε αυτό σαν βίωμα ξυπνάει ένα φόβο και ένα συναγερμό σε ολόκληρο το σύστημα όταν αισθανόμαστε ότι κάποιος αγαπημένος μας θέλει να φύγει μακριά μας. Όμως έχουμε ένα πολύ καλό φίλο ο οποίος δεν πρόκειται να μας εγκαταλείψει ποτέ και αυτός είναι ο ίδιος ο εαυτός, τόσο ο γήινος όσο και ο ανώτερος. Και το πιο ωραίο είναι ότι και να θέλουμε εμείς να τον εγκαταλείψουμε πάλι δεν μπορούμε. Ο θεός, ο μεγάλος πατέρας δεν πρόκειται να μας εγκαταλείψει ποτέ. Oπότε υπάρχει κάτι πιο σημαντικό από αυτό; Οι σύντροφοι, τα παιδιά, οι φίλοι, έρχονται στη ζωή μας παίρνουν και παίρνουμε τα μαθήματα μας και φεύγουν γεμάτοι και πιο έμπειροι και αυτοί και εμείς. Και αυτή είναι η ροή της ζωής. Είναι σαν το ποτάμι που περνάει ποτίζει τα δέντρα που βρίσκει στο διάβα του και φεύγει και τα δέντρα το ευγνωμονούν και το απελευθερώνουν. Και έτσι συμβαίνει στη ζωή κάτι φεύγει (το απελευθερώνουμε και κάνουμε χώρο για να έρθει το καινούργιο, το φρέσκο), κάτι άλλο έρχεται. Οπότε δεν έχει νόημα να φοβόμαστε ότι θα μας εγκαταλείψουν, γιατί αν κάποιος είναι να φύγει από κοντά μας είναι γιατί πήραμε και οι δυο τα μαθήματα μας και κάποιος άλλος πρόκειται να έρθει στη ζωή μας για να πάμε παρακάτω. Και όλα γίνονται όπως πρέπει και σύμφωνα με το ανώτερο καλό όλων